پسندیده

آرزو داشتن پسندیده است یا نوعی دنیاطلبی است؟
گاهی چیزی عقلاً و ذاتاً محال است. به‌طور طبیعی چنین چیزی شدنی نیست و هرگز وقوع پیدا نمی‌کند، پس آرزو کردن و درخواست آن بی‌معنا است. علاوه بر آن، اتلاف عمر ...

پاسخ:

سؤال شما شامل دو قسمت است:
اینکه خداوند به‌وسیله دعا در جهت دستیابی به آرزوها، انسان را یاری می‌کند یا نه؟
در رابطه با این سؤال باید گفت: گاهی چیزی عقلاً و ذاتاً محال است. به‌طور طبیعی چنین چیزی شدنی نیست و هرگز وقوع پیدا نمی‌کند، پس آرزو کردن و درخواست آن بی‌معنا است. علاوه بر آن، اتلاف عمر، فکر و بازماندن از حقایق است و چه‌بسا به اندیشه و مغز انسان آسیب برساند و مشکلات روانی در پی داشته باشد.
اما گاهی فکر می‌کنیم چیزی محال است، اما ذاتاً و عقلاً محال نیست؛ در این صورت باید در جستجوی علت‌های حقیقی و واقعی آن برآمد و به‌جای آرزو کردن و خیال‌پردازی کمر همت بست و پس از شناسایی راهکارهای آن، درصدد تحقق آن‌ها برآمد؛ البته در این راه دعا و توسل به خداوند نیز بی‌تأثیر نیست و با دعا و درخواست از خداوند می‌توان برای تعجیل آن و فراهم شدن مقدمات و از بین رفتن موانع آن تلاش کرد.
و اما در رابطه با قسمت دوم سؤال شما؛ آیا آرزو داشتن کاری پسندیده است و یا اینکه به‌نوعی دنیاطلبی محسوب می‌شود؟
آرزو دو گونه است: آرزوهای پسندیده و آرزوهای ناپسند و مذموم.
آرزوهای پسندیده:
امید زندگی را در این آرزوها باید جستجو کرد، چراکه اگر انسان به آینده خودش امیدوار نباشد، در زندگی حرکتی نخواهد داشت. در حقیقت زندگی انسان بی‌هدف و بی‌معنا می‌شود. ازاین‌رو قرآن کریم می‌فرماید: «لاَ تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ یَیْأَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ»؛ (1) «از رحمت خدا مأیوس و ناامید نشوید که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس می‌شوند. »
آرزوهای ناپسند:
بخش دیگر از آرزوها آن حالت آرزومندی و آرزو اندیشی است که در منابع دینی از آن به «طول أمل» تعبیر شده است. آرزو اندیشی و خیال‌بافی آن است که انسان آن‌قدر غرق در آرزوهای طولانی بشود که واقعیت‌های زندگی را فراموش کند. این نوع آرزوها به‌نوعی دنیاطلبی را در پی دارد که انسان را از واقعیت‌ها دور می‌کند و از هدف زندگی بازمی‌دارد، یک حالت خیال‌بافی و خیال‌اندیشی در انسان ایجاد می‌کند. چنین افرادی وقتی متوجه خسارت می‌شوند که کار از کار گذشته است. قرآن کریم خطاب به پیامبر می‌فرماید: ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَیَتَمَتَّعُوا وَیُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ؛ کافران را رها کن تا بخورند و بهره‌برداری کنند. مشغول آرزوهای خودشان باشند که به‌زودی نتیجه اعمال شان را بیابند. (2)
از امیرالمؤمنین علی (ع) روایت‌شده: «یا ایها الناس إن أخوف ما أخاف علیکم اثنان اتباع الهوی و طول الامل؛
ای مردم! بیش‌ترین چیزی که بر شما می‌ترسم، دو چیز است: یکی پیروی کردن از هوای نفس، دوم آرزوهای طولانی.» در ادامه می‌فرماید: پیروی از هوای نفس شمارا از حق بازمی‌دارد، اما طول أمل باعث می‌شود که آخرت را فراموش کنید. (3)
بنابراین اسلام آرزوهایی را که در آن به‌نوعی حرکت و امید به آینده را در انسان ایجاد می‌کند و به زندگی او سمت و سویی می‌دهد؛ تأیید کرده و از طرفی آرزوهایی را که انسان را از یاد خداوند و آخرت بازمی‌دارد و به‌نوعی او را به‌غفلت می‌کشاند نکوهش کرده است.
موفق باشید.
پی‌نوشت‌ها:
1. یوسف (12)، آیه 87.
2. حجر (15)، آیه 3.
3. نهج‌البلاغه، خطبه 28.