با تحقيق انجام يافته درباره اين حديث به اين نتيجه رسيديم كه اين حديث در هيچ يك از كتب اربعه حديثي شيعه ( كافي ، تهذيب ، استبصار و فقيه ) كه از كتب متقدم هستند وجود ندارد. فقط در چند كتاب حديثي متأخر مانند بحار و مستمسك و جامع الاخبار اين حديث وجود دارد. علاوه بر اينكه در هيچ يك از اين كتب سندي براي اين حديث نوشته نشده است. مستقيما از امام علي عليه السلام نقل شده است.
بنابراين اين حديث معتبر نيست. البته در باب كمك كردن به همسر درخانه فقط اين حديث نيست، بلكه احاديث معتبر ديگري وجود دارد، از جمله :
عن ابي عبدالله قال كان امير المومنين يحتطب و يستقي و يكنس و كانت فاطمه تطحن و تعجن و تخبز ؛(1)
امام صادق عليه السلام مي فرمايند: امام علي عليه السلام هيزم جمع آوري مي كرد و آب مي آورد و جارو مي كرد . حضرت فاطمه عليها السلام آرد و خمير مي كردند و نان مي پخت.
اين حديث صحيح و معتبر است.
همچنين در اين گونه روايات مستحبي معمولا علما بررسي سندي نمي كنند . اصطلاحا تسامح مي كنند. از باب روايات « من بلغه الثواب » به آن عمل مي كنند. از جمله اين روايات اين حديث است:
عن ابي عبدالله قال من بلغه شئ من الثواب علي شئ من الخير فعمله كان له اجر ذلك و ان كان رسول الله لم يقله ؛(2)
امام صادق عليه السلام فرمود: كسي كه به او وعده ثوابي برسد،در مقابل انجام كار خيري و آن كار را به قصد آن ثواب انجام دهد، ثواب به او مي رسد، هر چند در واقع پيامبر اكرم آن را نفرموده باش.
اگر هم در واقع حديث را پيامبر اسلام نفرموده باشد و كسي براي رسيدن به اين ثواب ها در خانه كمك كند، اجر و ثواب آن به او داده مي شود.
چطور ممكن است اين همه ثواب در مقابل چنين كاري داده شود؟
در روايات معصومين عليهم السلام مشابه اين ها وجود دارد. براي اهميت دادن به مطلبي بيان مي شود. از اهميت ثواب مقابل كم نمي كند، مثلا در باب فضيلت زيارت امام رضا عليه السلام در روايت آمده كه به اندازه هزار هزار حج و عمره ثواب دارد. اين روايت در مقام بيان اهميت زيارت امام رضا عليه السلام است. از اهميت حج و عمره كم نمي كند. نمي شود گفت كه پس اصلا به حج و عمره نرويم و به جاي آن هميشه به زيارت امام رضا برويم. در اين جا هم از مقام شهيد و جانباز كم نمي شود. روايت در مقام بيان اهميت كمك در خانه است.
پي نوشت ها:
1. شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه ، انتشارات آل البيت قم، ج17، ص62.
2. علامه مجلسي، بحار الانوار، موسسه الوفاء،بيروت، ج2،ص 256 .
