دلیل مراجعه به تاریخ طبری در موضوع واقعه عاشورا چیست؟ چرا به اخبار الطوال و طبقات الکبری مراجعه نمی شود؟
اخبار الطوال از ابن قتیبه دینوری، مقتل نیست ولی حادثه ی کربلا را در سال 60 و 61 آورده است. طبقات الکبری خیلی به حادثه ی کربلا ربط ندارد ولی خالی از این مطالب هم نیست.
تاریخ طبری از نظر مورخان اهل سنت مورد توجه است، از قدیم تا جدید وی را پیشوای مورخین می دانند و برای نقل هر مطلب تاریخی به این کتاب و برای نقل سیره ی پیامبر به سیره ی ابن هشام مراجعه می کنند.
اما بعد از علامه امینی و سید مرتضی عسکری که این کتاب را نقد کردند و راویان دروغگو در آن را معرفی کردند، شیعه همه ی مطالب آن را معتبر نمی دانند. از جمله در جریان حوادث قتل عثمان قضایایی را از سیف بن عمر تمیمی نقل می کند که مجعول است. همچنین علامه عسکری کتابی نوشت که در آن افسانه ی عبدالله سباء را که منبع آن تاریخ طبری است، تکذیب کرده است. و کتابی به نام «مأئه و خمسون صحابی مختلق» نوشت که در این کتاب سیف بن عمر تمیمی از 150 نفر به عنوان صحابی روایت نقل می کند که اصلا رسول خدا (ص) همچنین افرادی به عنوان صحابی نداشته است.
در مراجعه به تاریخ طبری باید به شیوه موضع گیری آن بصیر باشیم و دلیل نقل ما از این کتاب این است که عمده ی نقل آن از مقتل لوط بن یحیی ازدی معروف به ابی مخنف است که این مقتل در حدود 70 سال بعد از حادثه ی عاشورا نوشته شده است، قدیمی ترین و معتبرترین مقتل می باشد. آنچه از طبری نقل کرده ایم، روایات ابی مخنف است که ایشان نقل می کند.
سه نفر از علماء موقع نوشتن کتابشان این مقتل را در اختیار داشتند؛ مرحوم طبری و شیخ مفید هنگام نوشتن الارشاد و سبت بن جوزی وقتی کتاب تذکره الخواص را می نوشت. دو بزرگوار اخیر به واسطه ی هشام کلبی شاگرد ابی مخنف، گزارشها و روایات وی را آورده است.
