آيا عشره مبشره سند تاريخي دارد؟
عشره مبشره يعني آن ده نفري كه رسول خدا (ص) آن ها را بهشتي معرفي كرده بود. چهار خليفه، به اضافه طلحه و زبير و سعد بن ابي وقاص و عبد الرحمن بن عوف و زيد بن سعيد و ... . البته اين مساله بيشتر در ميان اهل سنت معروف است.
اين مطلب سند حديثي دارد؛ يعني در قالب حديث بيان شده است و عمدتا اهل سنت آن را بيان كرده اند. محب الدين طبري از علماي اهل سنت كتاب مستقلي درباره همين حديث بنام «الرياض النضره في مناقب العشره» نوشته است كه مرحوم علامه اميني هم مطالبي را از آن نقل كرده است.
اين احاديث دو جور است. يكي از آن ها اين گونه است كه رسول خدا (ص) هر ده نفر را يك جا نام برده اند كه محب الدين طبري در برخي صفحات ، اين گونه آورده است. در برخي احاديث نيز رسول خدا (ص) به برخي يا يكي دو نفر از آن ها اشاره كرده است.
شيعه معتقد است اگر سند اين احاديث هم درست باشد ناظر به زماني است كه آن حديث صادر شده است و مشروط به اين بوده است كه آن وضعيت را حفظ كنند. معنايش اين نيست كه اگر بعدها خطا كردند باز هم بهشت بر آن ها واجب باشد.
مثلا در سوره فتح خداوند متعال اعلام رضايت مي كند از مسلماناني كه در جريان صلح حديبيه زير يك درخت پيمان مقاومت بستند كه معروف به پيمان شجره شد. به اين صورت كه در سرزمين حديبيه نزديكي هاي مكه سپاهي از طرف مشركين آمد و مانع ورود مسلمانان به مكه شد. جريانش مفصل است و پيامبر (ص) پيكي را فرستادند كه ما براي جنگ نيامده ايم و براي عمره آمده ايم. آن ها گفتند اگر اين گونه وارد شويد ابهت ما مي شكند. كار به بن بست رسيد.
يكي از پيك ها دير كرد و شايع شد كه اين پيك را كشته اند. اگر اين مطلب صحت داشت نشان دهنده اين بود كه مي خواهند بجنگند؛ در حالي كه مسلمانان براي جنگ نيامده بودند و سلاحي نيز با خود نداشتند. حدود 1400 تا 1700 نفر نيز بيشتر نبودند. رسول خدا (ص) آن ها را جمع كردند و با آن ها پيمان مقاومت بستند. مضمون آن پيمان اين بود كه اگر خواستند با ما بجنگند مقاومت مي كنيم و با هرچه در توان داريم با آن ها مي جنگيم. به اين مناسبت اين آيه نازل شد كه: «لقد رضي الله عن المومنين اذ يبايعونك تحت الشجره» خدا از آن ها كه با تو زير درخت پيمان بستند راضي شده است.
سوال اين است كه اين 1400 نفر كه خدا از آن ها راضي شده است اگر بعضي از آن ها قتل مرتكب شدند، برخي مرتد شدند، برخي عمل شنيعي انجام دادند آيا خدا از آن ها راضي خواهد بود؟ مشروط به اين است كه اين حالت را حفظ كنند و در عشره مبشره نيز همين جريان است.
طلحه و زبير در جريان غائله بصره قبل از جنگ جمل بصره را اشغال كردند و ماموران بيت المال را كه غالب بر هفتاد نفر مانند گوسفند سر بريدند. آن ها نيز مسلمان بودند. به چه مجوزي آن ها را كشتند؟ آن ها حافظان بيت المال بودند و به خليفه وقت خدمت مي كردند. در جنگ جمل نيز گفته شده از 17 هزار نفر تا 30 هزار نفر كشته شده است. جواب اين خون ها را چه كسي مي دهد؟ آيا حديث عشره مبشره هنوز هم جاري است؟
