چگونگي اسلام آوردن اسعد بن زراره و اين كه چگونه براي اولين بار قرآن را از زبان پيامبر شنيد؟
اسعد بن زراره، از قبيله بزرگ بني نجار در يثرب(مدينه) بوده كه جد مادري حضرت محمد(ص) نيز از همين قبيله است. يثربي ها دو قبيله بزرگ بت پرست اوس وخزرج بوده اند كه 200 سال پيش از بعثت از يمن به اين منطقه آمده بودند و با سه قبيله بزرگ يهودي زندگي مي كردند. يهودي ها بر بت پرست ها، برتري اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي داشتند و مهم تر از آن سابقه پيروي از شريعت آسماني داشتند و در ميان آن ها، افراد باسواد زياد بودند.
بر اين اساس گاهي بر سر همين مسايل، درگيري هايي بين آن ها پيش مي آمد. در اين كشمكش ها، يهودي ها مكرر بت پرست ها را تهديد مي كردند و مي گفتند بزودي پيامبري مبعوث مي شود و ما زودتر از بقيه به او ايمان مي آوريم و به كمك او شما را مثل قوم و عاد و ثمود از بين مي بريم. اين را در قالب تهديد مي گفتند ولي آن قدر تكرار مي كردند كه در بين يثربي ها تبديل به يك ذهنيت و باور شده بود كه نزديك است پيامبري ظهور كنند. تا اين كه خبر بعثت پيامبر(ص) به آنها رسيد و يثربي ها گفتند شايد اين فرد همان باشد.
در سال يازدهم بعثت، شش نفر از بزرگان يثرب كه يكي از آن ها اسعد بن زراره بود، در موسم حج با پيامبر(ص) ديدار كردند. خودشان نقل مي كنند كه در عقبه (گردنه)مني محضر پيامبر(ص) رسيديم و ايشان از هويت ما پرسيدند كه گفتيم مردمي از قبيله خزرج هستيم. پرسيدند: از همپيمانان يهود؟ گفتيم: بله. فرمود بنشينيد با هم صحبت كنيم. حضرت، اسلام را بر ما عرضه كرد و از ما دعوت كرد كه مسلمان شويم. آن جا بود كه اين داستان قديمي را براي پيامبر بازگو كرديم و گفتيم كه الان در شهر ما اختلاف است، ما به دين شما درآمديم به شهر خود باز مي گرديم وآن ها را نيز به دين اسلام دعوت مي كنيم بلكه دين شما به شهر ما نفوذ كند و اين اختلافات شهر ما از بين برود. اين افراد به مدينه بازگشتند و تبليغ خود جوش دين اسلام پرداختند و سال بعد با هفت نفر ديگر، به مكه آمدند و در موسم حج دوباره پيامبر(ص) را ملاقات كردند و پاي عقبه مني، پيمان عقبه اول را با ايشان بستند. بنابراين، ديدار اول، زمينه اي براي پيمان عقبه اول شد و اسعد بن زراره نيز در اين جريان چنين نقشي داشته است.
ما از اين جريان اين گونه استفاده مي كنيم كه نحوه اسلام آوردن مردم مكه و مدينه در نقطه مقابل هم بود. در مكه ابتدا بردگان و پا برهنه و مردم مستضعف مسلمان شدند ولي در مدينه بر عكس بود و ابتدا ريش سفيد ها مسلمان شدند، سپس مردم عادي.
