در مورد حدیث امام صادق علیه السلام که فرمودند: «بر سه کس سلام لازم نیست : 1ـ بر کسی که با جنازه همراه است . 2ـ بر آن که به نماز جمعه می رود . 3ـ بر کسی که داخل حمام باشد.» می خواستم بدانم علتش چیست چرا باید به این سه گروه سلام نکرد؟
پاسخ:
اصل حدیث این است:
« كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَقُولُ ثَلَاثَةٌ لَا يُسَلَّمُونَ الْمَاشِی مَعَ الْجَنَازَةِ وَ الْمَاشِی إِلَی الْجُمُعَةِ وَ فِی بَيْتِ الْحَمَّام» (1)؛ امام صادق علیه السلام فرمود: به سه کس سلام داده نشود: کسی که همراه جنازه راه میرود و کسی که به سوی نماز جمعه میرود و کسی که در حمّام است.
ملا صالح مازندرانی در شرح این حدیث می نویسد: قوله ( ثَلَاثَةٌ لَا يُسَلَّمُونَ) محمول علی الکراهة و لعل السر فی الاولین انه ینافی التعجیل المطلوب فیهما أو المراد انهما لا یبتدئان بالسلام علی غیرهما بل ینبغی العکس لفضل المشی مع الجنازه و الی الجمعه و فی الاخیر انه یوجب النظر الی ما یکره و الاطلاع علیه.(2)
اینکه امام فرمودند بر این سه نفر سلام نکنید حمل بر کراهت می شود (سلام کردن که در اصل مستحب است بر این سه گروه مکروه است) شاید سرّ کراهت داشتن در مورد کسی که همراه جنازه می رود و کسی که به نماز جمعه می رود این باشد که سلام کردن به این دو گروه با تعجیلی که در این دو امر مطلوب است منافات داشته باشد (باید در رفتن به تشییع جنازه و رفتن به نماز جمعه عجله کرد) یا مراد این باشد که این دو گروه ابتدا بر دیگری سلام نکنند و عکس آن سزاوار است چون همراه جنازه رفتن و به نماز جمعه رفتن فضیلت دارد. اما در مورد کسی که در حمام است کراهت دارد زیرا موجب نگاه کردن به چیزی است که کراهت دارد و اطلاع یافتن از اوست.
شیخ حر عاملی هم با این عنوان این روایت را بیان کرده: « بَابُ عَدَمِ اسْتِحْبَابِ تَسْلِیمِ الْمَاشِی مَعَ الْجَنَازَةِ وَ إِلَی الْجُمُعَةِ وَ فِی الْحَمَّامِ لِمَنْ لَا إِزَارَ لَه... وَ تَقَدَّمَ مَا يَدُلُّ عَلَی التَّسْلِیمِ فِی الْحَمَّامِ لِمَنْ عَلَيْهِ إِزَارٌ فِی مَحَلِّه»(3) یعنی سلام کردن به این سه گروه مستحب نیست. ایشان در مورد کراهت سلام به کسی که در حمام است این توضیح را اضافه می کند که نسبت به کسی که لنگ ندارد سلام کردن کراهت دارد زیرا در جای خودش روایاتی بیان کردیم که سلام کردن در حمام بر کسی که بر او ازار و لنگ است اشکال ندارد.
پی نوشت ها:
1. کلینی، الکافی، انتشارات اسلامیه، ج2، ص 646.
2. مازندرانی، محمد صالح، شرح اصول کافی، ج11، ص112.
3. شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج12، ص 70.
