چشم زخم

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اگر چه چشم زخم يا چشم خوردن حق است و واقعيت دارد، ولي نبايد هر پيشآمد و حادثه تلخ و ناگواري را معلول چشم زخم دانست. بسياري از آدم ها به جاي اين كه به سراغ علت مشكلات و سختي ها، شكست ها، ورشكستگي ها، و علل توقف پيشرفت ها بروند، مشكلات خود را به عوامل ناپيدا همانند چشم زخم و سحر و جادو و طلسم نسبت مي دهند. در حالي كه خداوند عقل و فكر داده، تا پيش از انجام هر كاري انديشه را به كار گيرند، هدف و مقصد را تعيين كنند. و پس از انجام هر كاري از طريق ارزيابي عملكرد ها، علل شكست يا عوامل پيروزي و موفقيت هاي خود را بيابند. ناخوشايندها را برطرف كنند ، و به تقويت علل خوشايندها بپردازند.
پرسشگر گرامي! به طور كلي مشكلات و سختي ها، شكست و عقب ماندگي مي تواند معلول عوامل مختلفي باشد كه در ذيل به برخي از آن ها اشاره مي كنيم. به اميد آن كه علل مشكلات خود را از اين طريق پيدا كنيد، و بر طرف سازيد.
1- ساده انگاري و كم بها دادن به برخي كارها، درس ها و هدف ها
2- بي توجهي به خِلَل هاي جزئي و شكست ها ي به ظاهر ناچيز.
3- عدم مديريت زمان: گاهي اولويت بندي نكردن كارها ، و كار مهمتر را جلوتر از مهم انجام ندادن، زمينه را براي عقب ماندگي و از دست دادن فرصت ها فراهم مي سازد.
4- گاهي سختي و مشكلات عرصه آزمون الهي است تا انسان در كوره آزمايشات ماهيت و ميزان ايمان و صبر و استقامت خويش را ارزيابي كند و از اين راه ضعف و عيب هاي خويش را متوجه شود و در صدد رفع آن بر آيد.
5- گاهي گناهاني همانند غرور و تكبر، و بي اعتنايي و تحقير ديگران، آبستن آفات و عواقب ناخوشايندي مانند شكست و عقب ماندگي، فقر علمي و ذهني و يا فقر مادي و اقتصادي مي گردد.
6- گاهي سختي ها بازتاب عملكردها و به اصطلاح كفاره برخي گناهان است كه خداوند از باب رحمت در اين دنيا متوجه شخص مؤمن مي كند تا از عذاب آخرت در امان بماند.
7- گاهي سختي ها، ضررها و شكست ها جنبه هشدار و بيدار باش دارد. اعلام خطري است تا انسان با هشياري بيشتر از خواب غفلت و بي خبري بيرون آيد، گرفتار خطر بزرگتري نشود. جهانگير خان قشقايي يكي از علماي بزرگ در فقه و فلسفه و اخلاق و عرفان، و استاد بزرگاني همانند آيت العظمي بروجردي، ابتدا شغلش لوطي گري و تار و طنبور زني بود. روزي « تار» او عيب پيدا كرد، براي تعمير آن به اصفهان آمد. خيلي گشت تا بلكه مغازه تعميراتي پيدا كند. خسته شده بود. از كفاشي سؤال مي كند: آقا شما نمي دانيد مغازه اي كه تار را تعمير مي كنند ، كجاست؟ پيرمرد كفاش گفت: تار شما چه عيبي پيدا كرده؟ گفت: چند تا از تارهايش شكسته است. پيرمرد با شيرين زباني خاصي از آن جوان پرسيد: شغلت چيه؟ گفت: تار و طنبور زني. پيرمرد گفت: عزيزم ! اين شغل همه تارهاي قلبت را شكسته و فاسد مي كند، برو به جاي آن، تارهاي قلبت را اصلاح و تعمير كن. حرف شيرين و محبت آميز كفاش در دل اين جوان قشقايي بسيار تأثير گذاشت. از اين رو پرسيد: كجا مي توانم تارهاي شكسته دلم را تعمير كنم؟ پاسخ داد: چند قدم اون طرف تر، در همين مدرسه علميه صدر. جوان قشقايي وارد مدرسه شد، و ثبت نام كرد. براي خانواده اش نامه اي نوشت كه من در حوزه علميه صدر اصفهان، مشغول تحصيل و اصلاح نفس خويش هستم. آن ضرر و شكست تارها، مقدمه اي براي بيداري از غفلت، پُلي براي موفقيت هاي عالي شد. بنا براين سختى‏ها و دشوارى‏ها براي انسان هاي فكور و تشنه حقيقت، غالبا درس عبرت آموزي و مقدمه كمال و پيشرفت است، و نقش مهم و نيرومندى در تربيت نفس، تقويت اراده، شكوفايى استعدادهاى نهفته، بيداري و خروج از غفلت، و بيرون آوردن زندگى از يكنواختى و تكرار دارد. مهم چگونگى برخورد و رويارويى ما با مشكلات است. نسبت دادن سختي و مشكلات به سحر و جادو و يا چشم خوردن و مانند آن غالبا از روي جهل و ناتواني است. اميدواريم علت مشكلات خود تان را درست ارزيابي كنيد و آن را پُل محكم و قوي براي پيشرفت و كمال و رفاه خود قرار دهيد.
دعاي حفظ از چشم زخم
- در روايت آمده است براي در امان ماندن از چشم زخم آيه «و إنْ يكاد الّذين» را بخوانند.
- در روايات وارد شده كه پيامبر اكرم (ص) براى در امان ماندن امام حسن و امام حسين(ع) از چشم زخم و حسادت حسودان و از شر اشرار اين دعا را خواند:«أعيذ كما بكلمات التامة و أسماء اللَّه الحسنى كلّها عامة، مِن شر السامة و الْهامة، و مِن شرِّ كل عينٍ لامة، و مِن شر حاسدٍ إذا حسد؛ شما را به كلمات تامه و اسماى حسناى خداوند از شر مرگ و حيوانات موذى و هر چشم بد و حسود آن گاه كه حسد ورزد مى‏سپارم«(1) شما به جاي كلمه« أعيذ كما» يعني شما را ...، بگوييد: أُعيذنا يعني خودمان را ...
- حضرت امام صادق(ع) فرمود:» هنگامي كه از خانه بيرون مي رويد، معوذتين (قل اعوذ برب الفلق... و قل اعوذ بربّ النّاس...) را بخوانيد تا چشمى در شما اثر نكند.(2)
- در تعقيبات نماز هاي واجب اين دعا را بخوانيد تا خود و خانواده و مال و زندگي شما ان شاء الله از هر گونه شري در امان بمانيد.« أُجِيرُ نَفْسِي وَ مَالِي وَ وُلْدِي وَ أَهْلِي وَ دَارِي وَ كُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِاللَّهِ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الصَّمَدِ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ وَ أُجِيرُ نَفْسِي وَ مَالِي وَ وُلْدِي وَ أَهْلِي وَ دَارِي وَ كُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِي الْعُقَدِ وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ وَ بِرَبِّ النَّاسِ ِ مَلِكِ النَّاسِ إِلهِ النَّاسِ مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاس‏ و بعد از آن آيت الكرسي را بخوانيد. (3)
- حاج شيخ عباس قمي در حاشيه مفاتيح الجنان دعاهاي ديگري نيز براي درمان چشم زخم ذكرده مراجعه كنيد.
پى نوشت‏ها:
1. عبد علي بن جمعه حويزي، تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 400، انتشارات اسماعيليان – قم 1415 ق.
2. بحار الانوار، علامه مجلسي، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 95، ص 133.
3. الفقيه، شيخ صدوق، ج 1، ص 328، انتشارات جامعه مدرسين قم، سال انتشار 1413 ق.
موفق باشید.