من خاله اي دارم كه در مشهد به دنيا آمده است و همه فرزندانش را نيز در مشهد به دنيا آورده است . ايشان چندين سال است كه در چناران زندگي مي كندو قصد زندگي در مشهد را ندارد اما مادر و پدر و خواهرشان و برخي از اقوام ايشان در مشهد زندگي مي كنند و ايشان بدين سبب رفت و آمد زيادي در مشهد دارند .آيا مشهد براي ايشان وطن محسوب مي شود و نماز و روزه كامل دارد ؟ براي فرزندانشان كه در چناران زندگي مي كنند چگونه است ؟ يكي از فرزندانشان كه متولد مشهد است در مشهد دبيرستان شبانه روزي مي رفته و دانشگاه حكم نماز و روزه ايشان چگونه است ؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
1- معناي وطن: جايي را که انسان براي زندگي کردن خود اختيار کرده و قصد دارد. هميشه در آن جا زندگي کند، وطن حساب مي شود ، چه در آن جا به دنيا آمد يا در آن جا به دنيا نيامد. تا زماني که قصد ماندن هميشگي را انسان در جايي نداشته باشد، وطنش حساب نمي شود.
وطن بر دو قسم است:
1- وطن اصلى، يعنى جايى كه وطن پدر و مادر يا يكى از آن ها باشد و انسان همراه آن ها در آن جا مدتى زندگى كرده باشد و چه در آن جا متولد شده باشد يا در جاى ديگر.
2- وطن غير اصلى، يعنى جايى كه انسان با اختيار خود به عنوان وطن انتخاب كند كه در دو صورت محقق مى‌شود:
ا: جايى را براى زندگى خود انتخاب كند و قصد داشته باشد تا آخر عمر در آن جا بماند.
ب: جايى را براى زندگى خود انتخاب كند و قصد رفتن از آن جا را نداشته باشد. بنابراين كسى كه قصد داشته باشد مدتى هر چند طولانى در محلى بماند و بعد به جاى ديگر برود ،آن جا وطن او نمى‌شود.
در غير وطن اصلى و وطن غير اصلى كه ذكر شد، در جاهاى ديگر اگر قصد اقامه نكند، نمازش شكسته است ،چه ملكى در آن جا داشته يا نداشته باشد و چه در آن جا شش ماه مانده يا نمانده باشد.(1)
2- در صورتي که خانم مذکور از مشهد اعراض نکرده ،نماز و روزه اش تمام است .اگر اعراض کرده و در آينده قصد زندگي در مشهد را ندارد، مشهد وطن او حساب نمي شود .چنانچه فاصله چناران با مشهد به مقدار مسافت شرعي باشد، نمازش در مشهد شکسته است . روزه هم نمي تواند بگيرد.مگر آن که قصد ماندن ده روز داشته باشد.(2)
3- فرزندان خانم نيز در صورتي که در مشهد بزرگ نشده و در چناران بزرگ شده اند ويا از مشهد اعراض کرده و قصد بازگشت به مشهد را ندارند ، مشهد وطن فرزندان او نيز حساب مي شود.
نسبت به فرزندي که در مشهد متولد شده و الان هم در دانشگاه مشهد است و دبيرستان را هم در مشهد خوانده ، اگر از مشهد اعراض نکرده است، مشهد وطن او حساب مي شود .
3-اما نسبت به رفت و آمد دائمي که خانم مذکور و يا فرزندانش بين چناران و مشهد دارند ، حکم نماز و روزه آن ها چيست؟ بايد در نامه بعدي اسم مرجع تقليد و فاصله مشهد تا چناران را با مقدار رفت و آمد(هر از چند روز) که دارد توضيح دهيد تا پاسخ آن را نيز ارسال نمائيم.
پي نوشت ها:
1. توضيح المسائل مراجع، ج1، مسأله 3291 و مسأله 1331.
2. همان، مسأله1333و1334.
