در گذشته در میان بسیاری از ملل مرسوم بوده است که تمام اسرای جنگی را می کشتنند و گفته می شود اسلام مخالف این رسم بوده است و آنرا جایز نمی دانست آیا مواردی از تاریخ جنگهای پیامبر وجود دارد که صحابه خواستار کشتن اسرای جنگی شدند و پیامبر آنها را از این کار منع کرده باشد لطفا با ذکر منبع تاریخی و با توضیح مفصل پاسخ دهید
با سلام و قدرداني از ارتباط تان با اين مرکز
در اسلام براي جنگ و برخورد با اسيران قوانين و مقررات خاصي وجود دارد. يکي از اين مقررات آن است که با اسيران خوب رفتار شود. رسول خدا (ص) درباره اسيران بدر خطاب به مسلمانان فرمود: «درباره اسيران نيکي کنيد» (1)، و اين در حالي بود که برخي از ياران و اصحاب تصور مي نمودند که بايد برخي اسيران کشته شوند. «ابو عزيز» که پرچمدار قريش در جنگ بدر بود مي‌گويد: «از روزي که پيامبر (ص) سفارش اسيران را کرد، ميان آن ها خيلي محترم بوديم. آن ها تا ما را سير نمي‌کردند، خود دست به غذا نمي زدند. (2)
البته تعداد محدودي از اسيران بودند که قابل هدايت و ترحم نبودند و يا اين که اگر زنده مي ماندند، دوباره عليه اسلام توطئه مي كردند و وجود آن ها مفسده بود، آنان کشته مي‌شدند، چنان که نضر بن حارث که از دشمنان سرسخت مسلمانان بود، اعدام گرديد. (3)
يکي ديگر از برنامه هاي اسلام در باره اسيران آزادي آنان بود.البته براي اين امر شرايط هم بايد رعايت مي شد، چنان که در جنگ بدر، رسول خدا براي آزادي آن عده اسيران که خواندن و نوشتن مي‌دانستند، شرط تعيين کرد، و آن اين بود که هر يک از آن ها مي‌توانند با تعليم خواندن و نوشتن به ده نفر از مسلمانان آزاد شوند. (4)
در فتح مکه نيز تعداد زيادي از مشرکان به اسارت مسلمانان در آمدند. برخي مسلمانان تصور مي نمودند که اينان - به خاطر ظلم و جنايت‌هايي که انجام داده‌اند- بايد اعدام شوند، گروهي از مسلمانان شعار انتقام سر مي دادند و فرياد مي زدند: امروز، روز انتقام است، روز از بين رفتن احترام و نفوس و اموال دشمنان و روز ذلّت و خواري قريش است، پيامبر ندا داد : "اليوم يوم المرحمه، اليوم اعزّالله قريشا "، "امروز روز رحمت است. امروز، روز عزت قريش است."(5) اما رسول خدا دستور عفو عمومي - جز براي چند نفر- را صادر نمود. خطاب به آنان فرمود: اذهبوا فانتم الطلقا (6)، برويد شما آزاد هستيد.
البته در ميان مسلمانان و اصحاب رسول خدا کساني هم بودند که مخالف کشته شدن اسيران جنگي بودند حتي برخي از آنان واسطه مي‌شدند،که رسول خدا به اسيران امان دهد ، چنان که ام هاني خواستار امان براي دو نفر از خويشاوندان شوهرش ،به نام هاي حارث بن هشام و زهير بن ابي اميه گرديد . رسول خدا نيز به آنان امان داد و فرمود: هر کس را امان دادي ،در امان است. (7).
رسول خدا در هنگام اعزام نيروهاي اسلام به جنگ ها به آنان توصيه مي نمود که کودکان، زنان و مردان پير، و اسيران را نکشند و درختان را قطع ننماييد.
بر اين اساس برنامه اسلام- در مورد برخورد با اسيران- با سنت و رسوم قبايل و اقوام ديگر که در جنگ‌ها اسيران را مي کشتند تفاوت دارد.
پي‌نوشت‌ها:
1. فروغ ابديت، ج 1، ص 515.
2. همان، ص 515.
3. سيره ابن هشام، ج 2، ص 645.
4. طبقات ابن سعد، ج 2، ص 37.
5 .بحارالانوار، ج21، ص109، از تفسير نمونه، ج20، ص282.
6. ابن هشام، السيره النبويه، ج 4 ص 426، فروغ ابديت، ج 2، ص 338.
7. واقدي، المغازي، ج 2، ص 830، سيره ابن هشام، ج 4، ص 411.
