23 سال از زندگیم میگذرد غرق در گناهم اگر توبه کنم و مرگ به سراغم بیاید لایق بهشت خواهم بود؟گذشته ام را چگونه جبران کنم؟از آنها که دینی به گردنم دارند چگونه حلالیت طلبم؟آنها که غیبتشان را کردم چه؟(خجالت میکشم به آنها بگویم)چه کار کنم به خدا نزدیک شوم؟
با سلام و تشکر از اعتماد به ما و ارتباط تان با اين مرکز و عرض پوزش از ديركرد در ارسال پاسخ.
خوشا آن دل كه دارد قصد كويش خوشا آن ديده دارد عشق رويش
خوشا آن بنده شيرين زباني كه همواره بود در گفت و گويش
راه توبه به روي همه گناهكاران و کساني که به خود يا ديگران ستم کردند ، باز است، زيرا خداوند غفور و رحيم است: همه گناهان - حتي شرك و كفر و نفاق و ارتداد - را ميآمرزد، بلكه اگر كسي به پيامبران ظلم کرده و يا پيامبري رابه قتل رسانده و توبه حقيقي كند،او نيز نبايد از رحمت و بخشش الهي نا اميد باشد.
با توبه حقيقي نه تنها آثار وضعي و تکليفي گناه محو مي شود وگناهکار از گناهان پاک مي گردد، بلكه گناهكار توبه كننده "محبوب" خدا مي شود! چه اين كه خود فرمود: "اِنّ الله يحبّ التوابين(1)؛ خداوند توبه كنندگان را دوست ميدارد".كسي كه دوست و محبوب خدا شد، خدا عزيزش ميكند و همه گناهان كبيره و صغيره او را ميبخشد.
پيامبر اكرم(ص) فرمود: "هنگامي كه بندهاي توبه واقعي ميكند، خدا او را دوست ميدارد و بر گناهان او پرده ميپوشد. گناهان او را از ياد دو فرشتهاي كه گناهان او را نوشتهاند، ميبرد. همچنين آثار آن را از اعضاي بدنش و قطعههاي زمين محو ميكند تا در قيامت عليه او شهادت ندهند. پس او در حالي خدا را ملاقات ميكند كه هيچ چيزي بر ضد او شهادت نخواهد داد".(2)
در كلام ديگر فرمود: "توبه كننده حبيب خداست، چون پس از توبه حقيقي مثل كسي است كه هيچ گناه نكرده است".(3)
شيطان وسوسهگر از دامهايي كه براي گرفتار كردن گناهكاران آماده كرده، ايجاد شك و ترديد در دل آنان است. او با اين كار خود به گناهكاران ميگويد: با اين همه گناهان و عادت كردن به بعضي از آنان، ديگر نميتوانيد توبه كنيد . اگر هم توبه كنيد، تا آخر معلوم نيست كه بتوانيد قرص و محكم بر عهد و پيماني كه با خدا بستهايد، باقي بمانيد، تازه اگر توبه بكنيد، معلوم نيست كه خداوند شما را ببخشد و از گناهانتان بگذرد.
اما بايد از اين دام و فريب شيطان خود را رهايي بخشيد ، زيرا خداوند با توبه حقيقي همه گناهان را ميآمرزد،
توبه حقيقي آن است که تصميم بگيريد که :
1ـ ديگر هيچ گناهي را انجام ندهيد. اگر به دليل ندانستن مسئله و جهل يا غفلت و فراموشي يا هر دليل ديگر، دوباره گناهي را مرتكب شديد، بلا فاصله توبه كنيد و با اشك و گريه، از خداوند بخواهيد كه شما را بيامرزد.
2ـ خود را به احكام و دستورهاي دين مقيد و پايبند كنيد و گناهان گذشته خود را جبران نماييد.
3- گناهاني را كه انجام دادهايد، دو دستهاند: يك دسته حق الله است، مثل ترك نماز و روزه، راه جبرانش اين است كه قضاي آن را به جا آوريد. اگر از عهده قضاي همه آن برنميآييد، هر مقداري كه ميتوانيد، انجام بدهيد.
دسته دوم حق الناس است. جبران حق الناس آن است كه رضايت قلبي صاحبان حق را به هر صورتي شد، به دست آوريد. اگر مالي را از مردم تصرّف كرده يا ضايع نموده يا ضربهاي بر بدن آنان وارد كردهايد كه ديه يا قصاص دارد، بايد رضايت آنان را جلب كنيد و يا مال و ديه را به آنان بدهيد.
اگر با زبان يا عمل تان، روح آنان را آزرده يا آبرو و حيثيت آنان را بردهايد، در صورت امكان از آنان رضايت بگيريد، اما اگر جلب رضايت و طلب حلاليت به هر دليلي ممكن نباشد، يا موجب ناراحتي آن ها و ايجاد مفسده شود، براي آنان دعا كنيد.
اگر برخي افراد را نميشناسيد يا مردهاند يا دسترسي به آنان نداريد، در امور مالي، مال را به فرزندان يا وارثان آنان بپردازيد. اگر دسترسي به آنان هم ممكن نباشد، در راه خدا براي شان صدقه بدهيد. در غير امور مالي مثل غيبت و اهانت و مانند آن ، در حق آنان دعا و استغفار كنيد . با دادن صدقه ، انفاق در راه خدا ، دستگيري از ضعفا و فقرا يا انجام کارهاي خير ديگر و هديه کردن ثوابش به آن افراد، از خدا بخواهيد گناهان شما را پاک کند. دل آنان را از شما راضي و آنان را مشمول رحمت و مغفرت خود قرار دهد..
پرسيده اي « چه کار کنم به خدا نزديک شوم؟»
از شرايط قرب الهي و نزديکي به خدا ، ترک معصيت خداوند و انجام دستورهاي او است. رسول اکرم(ص) فرمود: «اصل الدين الورع و رأسه الطاعه؛(4) ريشه و اساس دين، ورع و اجتناب از گناهان است (چنان که) طاعت خدا و انجام واجبات به منزله سر آن است».
مخصوصا جوانان به جهت تواناييهاي جسمي و رشد و بلوغ شهواني اگر بتوانند خود را از زمينههاي گناه دور نگه دارند ، دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاک نگه دارند، ميتوانند از قرب الهي بهرهمند گردند. در روايتي از امام صادق آمده که خداوند به حضرت موسي فرمود: «بهترين وسيلة تقرب به من ورع و ترک معصيت است. اگر کسي ورع داشته باشد او را در بهشتهاي عدن جاي ميدهم».(5)
بعد از اين مرحله (انجام واجبات و ترک گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافلههاي روزانه مخصوصا نافلة شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهي ميشود.
پيامبر (ص) فرمود: «خدا ميفرمايد: با انجام نوافل به سوي من تقرب پيدا کنيد تا شما را دوست بدارم. وقتي که شما را دوست بدارم، اگر دعا کنيد اجابت ميکنم و اگر درخواستي داشتيد عطا ميکنم».(6)
اخلاص در نيت موجب تقرب الي الله است.(7) توجه زياد به شکم و شهوت موجب دوري از خدا ميشود.(8)
راه قرب الهي براي افراد مبتدي عبارت است از:
1- دوري از همه گناهان قلبي و بدني، صغيره و كبيره، به خصوص مال حرام و شبهه ناك.
2- كم و گزيده گفتن. گفته اند: هر كه خاموش شد، گويا شد. هر كه چشم بست ،بينا شد.هركه گوش دل گشود، دانا شد. هر كه را حضور است نور است. هركه را مراقبت است، سرور است.(9)
3- تلاوت قرآن و تدبر در آن را همانند غذا خوردن،جزء برنامه روزانه خويش قرار دهيد.
4- از خوردن غذا و آب تا حد پُرگشتن معده دوري كنيد.
5- شب زنده داري به نماز، وراز ونياز و مناجات با خدا ، به خصوص مناجات خمس عشرة امام سجاد(ع) .
6- تفكر در عظمت حق تعالي و شناخت بيش تر صفات جمال وجلال ، و نعمت هاي بي پايانش و اظهار و اعتراف به تقصير و كوتاهي در شكرگذاري و انجام تكليف.
7- پيوسته با وضو بودن.
8- اعتدال و ميانه روي در همه كارها حتي عبادت.
9- هر شب پيش از خوابيدن كارهاي روزانه را محاسبه كردن؛ از گناهان استغفار نمودن و به خاطر طاعات و توفيقات الهي سجده شكر به جا آوردن.
10-هرگاه غفلت يا فراموشي يا هر عامل ديگر تو را به خطا و گناه كشاند، فوراً توبه كن و از خدا بخواه كه تو را بيامرزد و از گناهان حفظ فرمايد.
ازتوسل به ائمه عليهم السلام و خواندن دعاهاي رسيده از آنان، به خصوص دعاي توبه در صحيفه سجاديه و دعاي "مناجات التائبين" در مفاتيح الجنان كه از دعاهاي خمس عشر امام سجاد(ع) است،نبايد غافل شد.
در اين زمينه، کتابهاي زير معرفي ميشود:
1 - انسان کامل، شهيد مطهري؛
2 - تعليم و تربيت، شهيد مطهري؛
3 - اخلاق عملي، آيت الله مهدوي کني؛
4 - چهل حديث، امام خميني(ره).
پينوشتها:
1. بقره (2) آيه 222.
2. سيد عبد الله شبر،کتاب الاخلاق،ص 334
3. همان
4. محمد باقرمجلسي ، بحار، ج74، ص 86.
6. محمدي ري شهري، ميزان الحکمه، ج8، ص 114، مادة قرب.
7. همان، ص 110.
8. همان، ص 113.
9. همان ، ص 115.