ستارالعیوبی

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
هر كه را اسرار حق آموختند مُهر كردند و دهانش دوختند
نخست لازم است به امکان داشتن چشم برزخي و راه تحصيل آن اشارتي شود.
بر اساس برخي آيات وروايات داشتن چشم برزخي و شهود باطن يا مکاشفه امري ممکن و شدني است . انسان هر مقدار از دلبستگي و وابستگي به ماديات و دنيا ي مذموم دور شود، به عالم برتر آن که عالم برزخ است، نزديک تر مي گردد. بنابر آنچه از روايات به دست مي آيد ، عمل به واجبات و ترك محرمات، باعث سلامتي و هنجارهاي گفتاري ، رفتاري و اخلاقي در دنيا ، و دوري از جهنم و ورود به بهشت مي گردد. اگر علاوه بر آن به سحر خيزي و خواندن نماز شب و نماز هاي نافله و رعايت تقوا ي الهي را نيز پيشه خود سازيم، به بيش از آنچه ديگران از جهت معنوي دست يافته اند، خواهيم رسيد كه از آن به چشم برزخي تعبير مي شود و حقايق را فراتر از وقايع ظاهري مي توان ديد.
خواجه عبداله انصاري (ره) مي گويد: مكاشفه در واقع از مقدمات مشاهده و شهود (باطن و ملكوت يا بُعد غير مادي) است،(1) حقيقت كشف اين است كه ميان دل و دلدار( خدا ) حجاب نبوَد(2)
هنگامي كه انسان به خود فايق آيد و از غفلت بيدار و هشيارگردد و با شناخت و معرفت نفس خويش، حجاب ها و موانع تقرّب به خدا را كنار زند و با تمسك به حقيقت «إنّي مهاجر إلي ربّي»،(3) از خود به سوي مولا و ربّ مهاجرت كند، مي تواند ماوراي حجاب عالم را كشف نمايد و بُعد باطني و ملكوتي افراد و اشيا را مشاهده كند.
از پيامبر(ص) روايت شد كه خداوند فرمود: اظهار دوستي نكرد بنده من به چيزي محبوب تر از انجام واجبات و ترک گناهان و محرمات.با نمازهاي نافله به محبت من دست مي يابد. در آن صورت من نيز او را دوست مي دارم . پس هنگامي كه او را دوست خود برگزيدم ،گوش او مي شوم ، آن گاه كه مي شنود ؛ چشم و قدرت بينايي او مي گردم، آن گاه كه مي بيند ؛ زبان او مي شوم، آن گاه كه سخن مي گويد ؛ دست او مي گردم، آن گاه كه ضربه مي زند . پاي او مي شوم، آن گاه كه راه مي رود. هنگامي كه به درگاه من دعا كند ،اجابت مي كنم . اگر از من درخواست كند ، به او مي دهم. (4)
در حديث قدسي از قول خداوند آمده است:
فرزند آدم ! من بي نياز مطلق وغني بالذات هستم .آن چه به تو دستور دادم، اطاعت کن تا تو را چون خود بي نياز گردانم . همه چيز به اراده من تحقق پيدا مي کند و تحت فرمان من است. در هر آن چه به تو تکليف کرده ام ،از من اطاعت کن، تا همه چيز را تحت اراده و فرمان تو قرار دهم .به هر چيزي بگويي، باش به وجود آيد.(5)
اما چشم برزخي با ستاريت خدا منافات ندارد زيرا:
1- در دعاي جوشن کبير هزار صفت براي خداوند ذکر شده است. هيچ صفتي مانع تجلي و ظهور صفت ديگر نيست. خداوند همان گونه که ستار است،«مظهر» و«منتقم» است .نه صفتي جايگزين صفت ديگر مي گردد و نه مانع ظهور صفت ديگر مي شود .مثلا خداوند "مجيب الدعوات"است اما دعاي هر کسي را در هر شرايط و وضعيت مستجاب نمي کند.بلکه استجابت دعا مقدمات ، آداب ، شرايط هم چنين موانعي دارد .
2- ميزان ستاريت پروردگار نسبت به هر كس به تناسب لياقت، شايستگي و درجات قرب او در پيشگاه خداوند است. از اين رو خداوند براي كافران لجوج و مفسداني که بي باکانه و بدون هيچ ترس و واهمه از آشکار شدن جرم ،به گناه و معصيت شان ادامه مي دهند ، ستاريتي قرار نداده و عيب پوشي نمي کند .ستاريت نسبت به مومنان نيز به تناسب درجات ايماني آنان بستگي دارد . از اين رو در دعا ها آمده است :
َ اللَّهُم اِنّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ ؛خدايا از گناهاني که سبب پاره شدن پرده صيانت و حفاظت(عصمت ) مي گردد، به تو پناه مي برم .
در برخي دعاها آمده است :
اللَّهُم اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ ؛خدايا آن دسته از گناهان مرا ببخش و بيامرز که (اگر تکرار شود ) باعث مي گردد ، پرده عصمت و صيانت(يعني ستاريت ) کنار رود و رسوا گردم .
مرحوم علامه مجلسي مي فرمايد :
«تَهْتِكُ الْعِصَمَ» هنگامي است که شخصي در برخي گناهان اصرار و قصد تداوم و تکرار را داشته باشد . در اين صورت براي آن دو معنا تصور مي شود :
يکي آن که خداوند توفيق عبادت و بندگي و حفاظت و صيانت از گناه را از چنين شخصي بر مي دارد. او را به شيطان و هواي نفسش وا مي گذارد .
معناي ديگر اين است که خداوند پرده ستاريت و عيب پوشي خويش را از چنين بنده گستاخ بر مي دارد ، تا رسوا گردد. (6)
از آيات قرآن که سرنوشت اخروي مجرمان را مطرح مي كند و نيز از آياتي كه عذاب دنيايي بعضي از تبه كاران را بيان نموده، استفاده مي شود كه« ستارالعيوب» بودن پروردگار به طور مطلق نبوده و درباره همگان به يك معنا نمي باشد. بلكه ظهور عيب بعضي از افراد ، معلول نوع عملكرد اختياري انسان است . ستارالعيوب بودن حضرت حق به چنين عيوبي تعلق نمي گيرد. افزون بر آن آيا معقول است که " ستاريت" خداوند مطلق باشد و عده اي بخواهند با خاطر جمع و بدون هيچ دغدغه اي هر معصيتي را مرتكب شوند؟
ستارالعيوب بودن خداوند نسبت به افرادي است كه عيب و عمل آن ها با سوء اختيار و تكرار عمدي نباشد . ستارالعيوب بودن در مراحل اوليه خطاي انسان است تا او فرصت توبه داشته باشد اما اگر بي پروا بود ،رسوا مي شود.
3- افراد داراي زمينه ها و ظرفيت هاي متفاوتي هستند. گاهي کساني که اسرار حق يادشان داده اند،با ملاحظه شرايط و ظرفيت افراد و آثار مثبت و منفي کار خود ،و مهم تر از همه ،اذن و اطمينان يافتن از رضايت خدا، از چشم برزخي براي "هدايت "يا "اتمام حجت" و يا "اثبات حقي " استفاده مي کنند.
4- چشم برزخي را خداوند به هر کسي نمي دهد بلکه به کساني عنايت مي کند که محرم اسرار الهي باشند. ظرفيت تحمل آن را داشته باشند . جايگاه استفاده از آن را بدانند . جز با اذن و و اجازه خدا و اطمينان از رضايت او از آن استفاده نمي کنند.
به علاوه حالات كشف و شهود و حضور در عارفان امري پيوسته و مستمر نيست بلكه گاهي "نفحات رحماني" در قلوب شان تجلّي مي كند. چنين حالتي به آنان دست مي دهد . گاهي جلو يا پشت پاي خويش را نمي بيند. سعدي جهت توضيح اين مطلب قصه حضرت يعقوب و استشمام بوي پيراهن يوسف (ع) را در قالب شعر مطرح کرده و مي گويد:

يكي گفتا به آن گمگشته فرزند كه اي روشن روان، پير خردمند
ز مصرش بوي پيراهن شنيدي چرا در چاه كنعانش نديدي؟!
بگفتا حال ما برق جهان است گهي پيدا و ديگر گه نهان است
گهي بر طارم اعلي نشيند گهي در پيش پاي خود نبيند

پي نوشت ها :
1. منازل السايرين، ص 278.
2. حسن زادة آملي، تازيانه سلوك، ص 12.
3. عنكبوت (29) آيه 26.
4. المحاسن، احمد بن محمد بن خالد البرقي، ج 1، ص 291 ؛ اصول كافي، كليني، ج 2، ص 352.
5. جواهر السنيه،ص741.
6. بحار الانوار ، ج 84، ص253.