پاسخ:

آن‌گونه که از آیات و روایات فهمیده می‌شود، جایگاه دعا در عبادات جایگاه ویژه‌ای است. خداوند متعال به دعا کردن امر می‌کند. دعا کردن را به‌عنوان یک عبادت معرفی می‌نماید. بعد از تشویق به دعا، کسانی را که اهل دعا نیستند، مورد سرزنش قرار می‌دهد: «قال ربکم ادعونی استجب لکم، ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین »(1) خدای شما می‌فرماید: بخوانید مرا تا اجابت کنم شمارا؛ کسانی که از عبادت من (دعا کردن) سرپیچی می‌کنند، به‌زودی داخل آتش عذاب خواهند شد.
دعا کردن مطلوب و باعث قرب انسان می‌شود، چه مطلوب محقق بشود، چه نشود. رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «رحم الله عبدا طلب من الله عز و جل حاجه فالح فی الدعاء، استجیب له او لم یستجب له ». خدا بیامرزد بنده‌ای را که از خدا حاجتی را طلب کند، پس در دعا کردن پافشاری کند، چه (دعایش) استجابت بشود و چه نشود. (2) به‌قدری اصل دعا کردن خوب و مطلوب است که رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: ترک الدعاء معصیه . ترک دعا معصیت است. (3)
برخی فواید دعا از دیدگاه دین که روانشناسان به اثرات آن رسیده‌اند:
روانشناسان گویند: مدارک و اسناد دیرینه‌ای در این زمینه وجود دارد که نیروی ایمان در سلامت جسمانی فرد تأثیر می‌گذارد. دعا کردن فوایدی دارد که باعث ایجاد سلامت جسمانی در انسان‌ها می‌شود و کلیه این مزایا قابل‌اثبات می‌باشند. حتی دعاهای اتفاقی و مراقبه‌های گاه‌وبیگاه نیز به‌سلامت افراد و داشتن زندگی طولانی‌تر کمک می‌کنند. کسی که دعا می‌کند اجازه می‌دهد تا تمام استرس‌ها و اضطراب‌های درونی‌اش تخلیه شوند. در بسیاری از موارد جریان خون بیماران بهتر شده و بهبودی پس از عمل جراحی در کسانی که اعتقادات محکم دینی داشته‌اند، بسیار سریع‌تر رخ‌داده است. افرادی که اعتقادات دینی‌شان از سایرین محکم‌تر می‌باشد به‌راحتی به صلح و آرامش دست پیدا می‌کنند.
بله درست است، دعا کردن می‌تواند به‌راحتی سلامت روانی و فیزیکی را برای شما به ارمغان بیاورد:
1. درمان بیماری: دعاکننده با دعای خود، تلقین به نفس می‌کند تا روی پای خود بایستد و از حوادث نهراسد. تلقین به نفس ازنظر روان شناسان در بهبود بیماری‌های روحی و جسمی مؤثر است.
در مورد «مسیو گوئه» گفته‌شده: امراض علاج ناپذیر را با اسلوب خاص معالجه می‌کرد. ازجمله روش‌های او این بود که جملاتی می‌ساخت و بیمار را موظف می‌کرد که آن‌ها را در اوقات و اوضاع معینی به‌ویژه صبح، به‌محض بیدار شدن تکرار نماید. کار این مرد به‌جایی رسید که دانشجویان پزشکی پس از فراغت از تحصیل طب، نزد او می‌رفتند و مدتی شاگردی این پزشک فرانسوی طب ناخوانده را می‌کردند. این نکته به‌طور مفصل در پرسش دوازده مطرح خواهد شد. (4)
2. آرام بخشی: امروزه در محافل علمی، دعا درمانی مطرح است. از طریق دعا می‌توان بسیاری از بیماری‌های روحی را درمان کرد، زیرابه ثمر نرسیدن تلاش‌ها در زندگی، چه‌بسا انسان را از پیروزی نهایی برای همیشه نومید سازد؛ اما دعا بارقه امیدی است که در دل انسان می‌درخشد و ابرهای یأس و اضطراب را از آسمان دل کنار می‌زند.
امیدی که از دعا بر‌می‌خیزد، همانند خون تازه‌ای در شریان جان آدمی جاری می‌شود. او را از نگرانی نجات می‌دهد. ازاین‌رو در روایات اسلامی از دعا به‌عنوان سپر و سلاح یادشده است. امام علی (ع) می‌فرماید: «الدعاء ترس المؤمن؛ دعا سپر مؤمن است.» و رسول خدا (ص) دعا را سلاح مؤمن دانسته است. (5) سپر و اسلحه از ابزارهای دفاعی انسان است. دعا به‌عنوان سلاحی برنده در برابر سختی‌ها و ناملایمات زندگی و نیز سپری در مقابل هجوم گسترده مشکلات تلقی شده است. (6)
الکسیس کارل جراح، دانشمند و فیزیولوژیست محقق فرانسوی و دریافت‌کننده بزرگ‌ترین افتخار علمی جهانی (جایزه نوبل) درباره دعا می‌نویسد: دعا و نماز قوی‌ترین نیرویی است که انسان می‌تواند تولید کند. نیرویی است که چون قوه جاذبه به زمین وجود حقیقی و خارجی داد.
در جای دیگری می‌گوید: نیایش را نباید با مرفین هم‌ردیف دانست، زیرا نیایش در همین حال که آرامش را پدید آورده است، به‌طور کامل و صحیحی در فعالیت‌های مغزی انسان یک نوع شکفتگی و انبساط باطنی و گاه قهرمانی و داوری را تحریک می‌کند.
«گاندی» که پس از «بودا» بزرگ‌ترین پیشوای هندوستان بود می‌گفت: اگر دعا و نماز نبود، مدت‌ها قبل دیوانه و مجنون شده بودم.
دیل کارنگی می‌گوید: دعا کردن سه احتیاج اصلی روانشناسی را که همه‌کس اعم از مؤمن و مشرک در آن سهیم است، برآورده می‌کند:
أ‌-در موقع دعا کردن آن چیزهایی را که باعث زحمت و ناراحتی ما شده است، بر زبان جاری می‌سازیم. دعا کردن همان عمل یادداشت کردن روی کاغذ را انجام می‌دهد.
ب‌-هنگام دعا کردن این احساس به ما دست می‌دهد که شریک غمی پیداکرده‌ایم و تنها نیستیم. تمام پزشکان روان‌شناس تأیید می‌کنند که وقتی گرفتار هیجان و غم‌های فشرده در سینه و تألم روحی هستیم، برای معالجه لازم است مشکلات و گرفتاری‌های خود را برای کسی بگوییم و درد دل خود را خالی می‌کنیم.
ت‌-دعا کردن انسان را وادار به کار می‌کند.
برای توضیحات بیشتر می‌توانید با شماره (09640) تماس بگیرید.
پی‌نوشت‌ها:
1. غافر (40)، آیه 60.
2. محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، دار الحدیث، قم،1375 ش، ج 2، ص 880، ح 5666.
3. محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، دار الحدیث، قم،1375 ش، ج 2، ص 880، ح 5518.
4. الکسیس کارل، نیایش، ترجمه دکتر شریعتی، انتشارات تشیع، ص 261.
5. اصول کافی، ج 4، ص 213.
6. دیل کارنگی، آیین زندگی، ترجمه جهانگیر افخمی، ص 193.