پاسخ:

برخی از مردم که در بافت یک رابطه عاطفی قرار دارند، بر این باورند که رابطه خوب، رابطه‌ای بدون تعارض است، درحالی‌که این مسئله افسانه‌ای بیش نیست. چه بپذیریم و چه نپذیریم باید دانست اصل وجود تعارض در زندگی زناشویی، امری اجتناب‌ناپذیر است. تجربه ناسازگاری و تعارض یکی از ویژگی‌های انسان بودن یا یکی از لازمه‌های هستی داشتن است. به‌طورکلی تعارضات خانوادگی به سه دسته تقسیم می‌شوند: تعارض میان والدین (همسران)، تعارض میان والدین و فرزند (فرزندان) و تعارض میان دیگر اعضای خانواده. (1)

هر چه ارتباط و مجاورت افراد بیشتر باشد، احتمال بروز تعارض افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین ممکن است در ایامی که افراد تعطیلات طولانی را باهم سپری می‌کنند، مشکلات و تعارضات اوج بگیرد مخصوصاً در خانواده‌هایی که قبل از این نیز دچار تعارض بوده‌اند.

درهرصورت بهترین راه برای کنترل موقت اوضاع و کاهش تعارضات، برنامه‌ریزی برای دور شدن از زمینه‌های اختلاف یا همان ماشه چکان‌ها و راه‌اندازها (2) است. به‌عنوان‌مثال ورود کودک 3 ساله به اتاق برادر 13 ساله و به هم ریختن وسایلش، موجبات ناراحتی برادر بزرگ‌تر را فراهم می‌آورد، او در این شرایط نمی‌تواند رفتار خود را کنترل کند و معمولاً به دنبال این اتفاق، موجی از درگیری در خانواده به راه می‌افتد. ماشه چکان این اختلاف، ورود کودک سه‌ساله به اتاق است. پس تدارک تمهیداتی برای برطرف کردن این اتفاق می‌تواند زمینه درگیری را از بین ببرد. برای نمونه می‌توانیم به نحو دیگری کودک را سرگرم کنیم و یا این‌که درب اتاق همیشه بسته بماند. نمونه دیگر، اختلاف بین پدر و دختر نوجوان بر سر تماشای اخبار ساعت 21 و دیدن سریال یا فیلم سینمایی است. اگر پدر بتواند به‌جای اخبار ساعت 21، اخبار دیگری را جایگزین کند و یا اینکه دختر، تکرار سریال یا فیلم سینمایی را در ساعت دیگری تماشا کند، تعارض حل می‌شود.

والدین (همسران) در این روزها باید برنامه زندگی را طوری بچینند که قلمرو اعضا، حفظ‌شده و زمینه بروز حساسیت‌های آن‌ها فراهم نشود. می‌توان گفت که هر فردی، در روان خود نقاط مین‌گذاری شده‌ای دارد که پا گذاشتن روی آن‌ها به انفجاری هیجانی و رفتاری منجر خواهد شد. پس بهتر است تا افراد، حتی‌الامکان به منطقه خطر فرد مقابل نزدیک نشوند.

• با توجه به امکان به وجود آمدن اختلال در سیستم اقتصادی خانواده و کاهش درآمد بعضی از خانواده‌ها، لازم است همه افراد خانواده این شرایط را درک کرده و با پدر یا سرپرست خانواده جهت مدیریت اقتصادی همراهی کنند. مخصوصاً خانم با همدلی بیشتر با همسرش و به‌کارگیری مهارت‌های شوهرداری می‌تواند سهم مهمی در کاهش فشار روانی و استرس ناشی از بی‌کاری و نداشتن درآمد شوهرش داشته باشد.
• لیستی از فعالیت‌های لازم و لیستی از فعالیت‌های موردعلاقه برای خود تهیه کنید و سعی کنید در خانواده، به یک جدول زمان‌بندی مشترک خانوادگی دست پیدا کنید. هدف از پایبندی به برنامه‌های فردی حفظ قلمروها و مرزهای اعضای خانواده است. در خانواده هرکسی باید برای خودش مرزی داشته باشد؛ یعنی درعین‌حال حالی که متعلق به «ما» ی خانواده است، «من» خود را نیز حفظ کند. اگر افراد خانواده حریم و مرزهای خشک و بسته داشته باشند، ما با یک خانواده ازهم‌گسسته روبرو هستیم، چیزی شبیه به همخانگی و اگر حریم افراد پراکنده و نامشخص باشد، ما با یک خانواده درهم‌تنیده مواجه هستیم که افراد بسیار به هم چسبیده و وابسته هستند. حالت مطلوب این است که مرزهای بین اعضای خانواده و مرزهای بین والدین و فرزندان، مشخص و شفاف باشند. در چنین خانواده‌ای احساس «من بودن» توأم بااحساس «ما بودن» محقق می‌شود. (3)
• ساعت خواب‌وبیداری و غذا خوردن را با در نظر گرفتن شرایط جدید و توافق اعضای خانواده تنظیم کنید و برای حفظ آرامش خانواده لازم است هر فرد در طول شبانه‌روز بخش قابل‌توجهی از زمان را به کارهای شخصی مشغول بوده و کاری به دیگر اعضاء خانواده نداشته باشد. برای رسیدن به این منظور از پیشنهادها زیر ایده بگیرید و با خلاقیت، اعضای خانواده را مشغول نمایید:

• برای بازی‌های جمعی و خانوادگی برنامه‌ریزی کنید (برای انتخاب بازی‌های قدیمی و جدید موردعلاقه در اینترنت جستجو کنید)
• آلبوم‌های قدیمی و خانوادگی را باهم ورق زده و خاطرات را زنده کنید و به خاطره گویی بپردازید.
• شادباشید و محیط خانه را هر طوری که هست شاد کنید. برای هم لطیفه بگویید و باهم بخندید.
• شروع به خاطره‌نویسی کنید. خاطره یک سفر، یک رویداد مهم در زندگی یا حتی امور روزانه و حالت‌ها و هیجان‌ها (نوشتن به تخلیه روانی کمک می‌کند)
• حل جدول، دومینو یا بازی‌های فکری که ذهنتان را درگیر می‌کند انجام دهید.
• لیستی از رومان‌های معروف و یا کتاب‌های موردعلاقه‌تان را تهیه کنید و در ساعات طولانی حضور در خانه از مطالعه‌شان لذت ببرید.
• اگر کارهای هنری بلدید حتماً به آن بپردازید: نقاشی، بافتنی، قلاب‌بافی، خیاطی و...
• سایت‌های مفید را مرور کنید و اطلاعات عمومی یا اطلاعات مرتبط با کار یا رشته خود را کسب کنید.
• اگر سایت، صفحه شخصی، کانال، گروه و... دارید به مدیریت و نظم دهی به آن بپردازید.
• مدتی را در روز به ریلکسیشن و آرام‌سازی بپردازید.
• ورزش‌های خانگی انجام داده و بدنتان را سرزنده و فعال نگه‌دارید.
• بیشتر خودتان آشپزی کنید و کمتر از بیرون غذا سفارش دهید. درست کنید. دسر، کیک، شیرینی، غذاهای موردعلاقه خانواده یا غذاهایی که وقت‌گیر هستند و مدت‌هاست دوست دارید درست کنید ولی فرصتش را نداشتید، درست کنید.

در پایان به این نکته توجه داشته باشید برای شما که ضوابط پیشگیرانه را رعایت می‌کنید دوران قرنطینه می‌تواند از خاطره‌انگیزترین و ناب‌ترین و متفاوت‌ترین دوران زندگی باشد.

پی‌نوشت‌ها:

1. فاطمه دائمی، نفیسه مهدوی، سعید کیان پور، جعفر حسنی، بررسی یک دهه پژوهش درزمینهٔ مداخله در تعارض‌های خانوادگی و زناشویی؛ دو فصلنامه آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده، انجمن مشاوره ‌ایران، ش 2، سال دوم، پاییز و زمستان، 1395
2.  trigger
3. کیانوش زهراکار، فروغ جعفری، مشاوره خانواده (مفاهیم، تاریخچه، فرآیند و نظریه‌ها)، تهران، ارسباران، 1395.