لطفا در مورد محمد بن جرير طبري توضيح دهید و چگونگي تشخيص مذهب را هم بفرماييد.
ابوجعفر محمد بن جریر طبری، همان مورخ و مفسر و محدث معروف است که ایرانی و اهل شهر آمل مازندران بوده و در قرن سوم زندگی می کرده و در سال 310 فوت کرده است. طبری منسوب به طبرستان است که امروزه به آن مازندران می گویند. ایشان از نوادر علمی روزگار بوده است و می گویند تالیفاتی که از ایشان بر جای مانده است اگر بر تعداد روزهای عمرش تقسیم کنند، به روزی هشتاد صفحه می رسد. بسیار پرکار بوده و سفرهای علمی فراوانی به مراکز علمی آن زمان مثل بغداد داشته است.
از کتابهای مشهور ایشان که در دسترس و از جمله‌ی منابع هست یکی کتاب تاریخ دوره ای ایشان است بنام تاریخ الامم والملوک یا تاریخ الرسل و الملوک که نامش مورد اختلاف است و مربوط به تاریخ جهان است که از خلقت حضرت آدم و انبیا و سلاطین شروع کرده و در مجلدات بعدی به دوره‌ی جاهلیت و بعد بعثت حضرت رسول و تاریخ خلفاء می رسد و تا سال سیصد و هشت، یعنی دو سال قبل از فوتش تاریخ قضایا را نوشته است.
ایشان یک تفسیر جامع البیان دارد، که به تفسیر طبری معروف است، و تفسیری بسیار مفصل و از نوع تفسیر بالمأثور و تفسیر روایی است، یعنی به هر آیه ای که می رسد، روایات و اقوال صحابه و تابعین که به آن آیه مربوط است را نقل می کند.
همچنین ایشان محدث و فقیه هم بوده است و به آراء و فتاوای خودش عمل می کرده است. آن زمان حصر اجتهاد پیش نیامده بوده است. اینکه اجتهاد اهل سنت در چهار مذهب محدود شد در قرن هفتم اتفاق افتاد در حالیکه جریر طبری در قرن سوم زندگی می کرد. آن زمان علمای بزرگ اهل سنت هر شهری که بودند، مطابق اجتهاد خودشان فتاوا صادر می کردند و مطابق آن عمل می کردند. بنابراین اگر تشخیص مذهب ایشان مورد سوال باشد، ایشان مالکی و حنفی نبوده است. تاریخ طبری برای غیر متخصصین در تاریخ قابل استفاده نیست، و به کسی توصیه نمی شود. چون طبری از راویان ضعیف هم استفاده کرده است و چون محدث و مقید به نقل سند حدیث بوده است، معمولا قضایا را با چند طریق و سند ذکر می کند، که برخی از این اسناد مفصل و برخی مختصر و بعضی هم تناقض دارد و تناقض ها را برطرف نمی کند، و در دوره‌ی خلافت امیرالمومنین علی(ع)، گزارشهای بی پایه ای مثل افسانه‌ی عبدالله بن سباء می باشد، که ایشان پایه گذاری کرده و برای اولین بار از سیف بن عمر تمیمی نقل کرده است. که الحمدلله با مساعی مرحوم علامه عسکری، افسانه‌ی عبدالله بن سباء بطور کامل جواب داده شد.
همچنین استاد محمد رضا حکیمی جدولی تنظیم کرده که نشان می دهد (طبری که داستان عبدالله سبأ را نقل کرده و با توجه به اینکه مورخ معروفی بوده است، ) مورخین بعد از طبری به مدت شش صد سال همه داستان عبدالله سبأ را از ایشان نقل می کنند. در حالیکه سیف بن عمر تمیمی به گواهی اهل سنت، یک فرد دروغگو و جاعل حدیث بوده است.
