نزول قرآن به چه شکل بوده و آيا پيامبر(ص) در ترتيب آيات و سوره ها و چینش آنها به شكلي كه در دست ماست اختياري داشته اند؟
تنظيم آيات به دستور حضرت بوده و هر آيه اي كه نازل مي شده مي فرمودند در فلان سوره و فلان آيه قرار دهيد. البته سوره هاي بزرگ يك آيه و دو آيه و ده آيه (تدريجي) نازل مي شد و بعضي سوره هاي كوچك يكجا نازل مي شد. ضمنا اصطلاح سوره نيز كه در خود قرآن آمده، به اين معناست كه آن زمان هم چنين مساله اي بوده است. خوب است در اين زمينه به كتاب هاي مربوط به تاريخ قرآن كه همين نام را هم دارند مراجعه نماييد كه يكي از آن ها تاريخ قرآن نوشته مرحوم محمود راميار است.
البته بايد توجه داشت كه نامگذاري سوره ها از خود سوره ها گرفته شده است ولي ترتيب سوره ها در مقام نزول، اول سوره هاي كوچك آخر قرآن اول نازل شده است؛ زيرا مكي هستند. قرآني هم كه اميرالمومنين(ع) بعد از رحلت پيامبر(ع) جمع كرد به ترتيب نزول بود ولي از نظر تعداد سوره ها و محتواي آيات همان قرآني است كه در دست ماست. البته قرآني كه امام علي(ع) ارائه كرد دو مزيت داشت: يكي ترتيب نزول بوده يكي هم حواشي مانند تفسير و تاويل و شان نزول هاي آيات را به همراه داشت. امام علي(ع) آن را عرضه كرد ولي خليفه وقت نپذيرفت و امام(ع) فرمود كه ديگر آن را نخواهيد ديد و بر اساس دلايل و شواهدي اين صحيفه دست به دست ميان امامان منتقل شده است.
