موضوات دینی برای افراد

به نام خدا
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني

این مرکز به پرسش ها و شبهات پاسخ می گوید. از این رو درخواست حضرتعالی خارج ازحیطه کاری ماست. اما جهت کمک به شما، موضوعاتی به شرح زیر خدمت تان معرفی می شود:
الف) موضوعات دینی برای گروه سنی ابتدایی:
از نظر اسلام، به ویژه براساس سیره و رهنمودهای معصومان (ع)، آموزش مفاهیم دینی از هنگام تولد شروع می شود و آموزش در دوره کودکی پایه و اساس در دوره های دیگر است.(1) از طرفی، آموزش صحیح و مؤثر بدون در نظر گرفتن توانایی ذهنی کودک مطلوب نیست و ممکن است کودک را نسبت به یادگیری دلسرد و یا در یادگیری او اختلال ایجاد نماید. از این رو، آموزش مفاهیم دینی به کودکان گرچه امری بسیار مقدس و والا است، اما موفقیت در آن، در گرو آگاهی و شناخت اصول و روش های آموزشی متناسب با آن است. به فرموده امام امیرالمؤمنین (ع) هیچ حرکتی نیست. مگر این که انسان در به انجام رساندن آن نیاز به شناخت و آگاهی دارد: «ما مِن حَرَکة اِلاَّ وَ اَنتَ مُحتاجٌ فیها الی مَعرِفَه.»(2) نکات مقدماتی:
1.اصول آموزش مفاهیم دینی به کودکان:
(أصل سهولت، أصل تدریج، أصل مداومت و استمرار، أصل آگاهی بخشی و أصل تفاوت های فردی.)
2.روش های آموزش مفاهیم دینی:
(روش استفاده از مثال، روش قصّه گویی، روش یادآوری نعمت های الهی و روش نمایشی.)
بنابراین، آنچه باید بدان توجه داشت این است که درک و برداشت کودک از مفاهیم دینی با بزرگسالان یکسان نیست؛ آنان در حد ظرفیت ذهنی خود مطالب دینی را می فهمند و برآن اساس، جهان بینی خود را می سازند. با توجه به سخن رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله که فرمود: «ما پیامبران موظفیم با هرکس مطابق درک و فهم او صحبت کنیم»،(3) اگر آموزش مفاهیم دینی برای دانش آموزان دوره ابتدایی به گونه ای حساب شده صورت نگیرد، نه تنها از تأثیرات سازنده ای برخوردار نمی گردد، بلکه می تواند پیامدهای زیانباری به دنبال داشته باشد. از این رو، هدف اصلی این مقاله دستیابی به اصول وروش های آموزش مفاهیم دینی به کودکان با مروری بر آیات و روایات اسلامی، نظرات دانشمندان تعلیم و تربیت و نیز اندیشمندان اسلامی است. موضوعاتی برای مقاطع مختلف:
1.آشنایی با زندگی معصومین(ع):(تبیین زندگی و رفتار أهل بیت(ع) با أدبیات داستانی و مسابقه.)
2.انس با قرآن و نماز:(تشویق بچه ها به یادگیری مسایل دینی از طریق والدین و مدرسه.)
3.داستان ها و حکایات دینی با بیان ساده و جذاب.
4.بهاء دادن به سوالات بچه ها در زمینه مسایل دینی و خدا.
5.استفاده از أبزارآلات سمعی بصری برای جذابیت تبیین مسایل دینی همانند: شعر، داستان، سرود و تئاتر.
6. برای حفظ نشاط و شادابی کودکان در آموزش مفاهیم دینی، پیشنهاد می شود از شیوه های تشویقی متناسب با روحیه کودکان، بجا و بموقع استفاده شود و از برخوردهای تند و خشن پرهیز گردد.
ب) موضوعات دینی برای گروه سنی راهنمایی:
1.بلوغ و أحکام رایج در آن:(به بهانه رسیدن به سن بلوغ، تبیین مفاهیمی از قبیل داشتن مرجع تقلید، واجب شدن مسایل شرعی، مورد خطاب گرفتن از جانب خدای متعال و شخصیت داشتن و روحیه بزرگ مردی.)
2.آشنایی مقدماتی درباره نماز.
3.احترام به پدر و مادر.
4.مسایل خداشناسی:(اینکه خدای متعال همه انسان ها را دوست دارد و برای همه مخلوقاتش ارزش و احترام قایل است.)
ج) موضوعات دینی برای گروه سنی دبیرستان:
1.معاد و قیامت:(تبیین مسایلی از این قبیل که تمام أعمال و رفتار انسان در این دنیا بازتاب دارد و این دنیا دار مکافات است.)
2.توبه و امید واری به خدای متعال:(روحیه دهی و معرفی خدای متعال به عنوان أرحم الراحمین که دنبال این است تا بندگانش را ببخشد و صد بار هم اگر توبه را بشکنیم، باز هم او آغوشش به سمت باز است.)
3.پوشش و حجاب:(البته این مقوله دینی نیاز به فرهنگ سازی دارد و فضای خانه باید در این زمینه آماده باشد.)
4.ازدواج و آداب رسیدگی به آن:(توضیح این مطلب که قوی ترین غریزه در وجود هر انسانی، غریزه جنسی می باشد و بهاء دادن به آن از ضرورات زندگی انسان است و در این زمینه می بایست با خرج های اضافی مبارزه کرد.)
5.أهمیت غریزه جنسی:(اینکه این غریزه، از مواهب الهی است و تمام انسانها(حتی معصومین«ع»)این غریزه را داشتند.)
6.نگاه اسلام به روابط دختر و پسر:(تبیین مضرات دوستی های خیابانی و ضرورت حضور والدین در تصمیم گیری ها.)
7.آشنایی به نماز و ضرورت آن در زندگی انسان:(تبیین اینکه نماز هم نشینی با خدای متعال و گفتگو با بی نهایت است.)
8.تبیین قرآن به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی که تمام نیازهای بشری در آن پاسخ داده شده است.
9.گفتمان دینی:(برگزاری گفت و شنودهای دینی با حضور کارشناسان متخصص.)
پی نوشت ها:
1.قال علی (ع) : «العلم من الصغر کالنقش فی الحجر»؛ یادگیری و آموزش در خردسالی، بسان کندن نقش روی سنگ پایدار است. (محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 1، باب 7، روایت 13، ص224.)
2.محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 74، باب 11 فی وصیته لکمیل بن زیاد النخعی، ص 267.
3.قال النبی: «انا معاشر الانبیاء امرنا ان نکلم الناس علی قدر عقولهم» (کافی، ج1).