جمله زير سخن چه كسي است؟ تنها شيعيان علي (ع) رستگارند.

پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز.
1. جمله اول، کلام رسول خداست. بنا بر روایات رسول خدا خطاب به امام علی فرمود:
«علي و شيعته هم الفائزون يوم القيامة»؛ (1)
«انت و شیعتک الفائزون یوم القیامه»؛ (2)
دو جمله بالا اعلام انحصار نجات یافتگان و رستگاران در قیامت به امام علی و شیعیانش می باشد.
2. آیه مورد نظر به شرح زیر است:
«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ؛ (3) بعضى از مردم جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى‏فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است».
در مورد شان نزول این آیه چندین نظر هست.
بسیاری از مفسران سني گفته اند: این آیه در شأن هر کسی است که در جهاد یا اقدام برای رضای خدا شرکت کند و جان خود را در این راه عرضه کند. (4)
البته ما هم قبوال داریم که آیه های قرآن اگر هم شأن نزول داشته باشد ، ولی شأن نزول آیه را خاص نمی کند . پس این که این مفسران آیه را در مورد هر کسی بدانند که در راه خدا جانفشانی می کند ، منکر شأن نزول داشتن نیست.
گروه دیگری این آیه را در شأن صهیب رومی و بعض دیگر دانسته اند که با دادن مال ، جان خود را از قریش خریدند و به مدینه هجرت کردند. (5)
این نظر هم حداقل از آن جهت درست نیست که در آن "شراء" به معنای خریدن است یعنی کسی که جان خود را به قیمت اموالش می خرد در حالی که ظهور آیه این است که منظور از "شراء" در اینجا فروختن است یعنی جان خود را به قیمت رضای خدا می فروشد و جان را می دهد تا رضای خدا را به دست آورد.
همه عالمان شیعه و بسیاری از عالمان اهل سنت شأن نزول آیه را اقدام جانفشانانه امام علی در لیله المبیت و شب هجرت پیامبر دانسته اند که حضرت جان خود را در معرض هلاک قرار داد تا رضای خدا را به دست آورد. (6)
این نظر که روایات معتبری بر آن وجود دارد ، معتبر ترین نظر بوده و با قرائن آیه هم ، هم راستا است ولی متاسفانه بغض با امام علی نه تنها افراد را به کتمان این حقیقت وا داشته بلکه بالاتر از آن خواسته اند با زبان بی زبانی این آیه را در شأن قاتل امام علی بشمارند.
ابن قتیبه در کتاب "السیاسه" می نویسد : ابن ملجم وقتی برای کشتن امام علی قبل از اذان صبح وارد مسجد شد ، مکرر عبارت " و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضاه الله"را تلاوت می کرد به نحوی که امام علی گمان کرد بقیه آیه را فراموش کرده از این رو بقیه آیه را به یاد او آورد. (7)
و ابن ابی الحدید می نویسد که معاویه از سمره ابن جندب خواست تا با جعل حدیث این آیه را در شأن ابن ملجم و آیه " ومن الناس من يعجبك قوله في الحياة الدنيا ويشهد الله على ما في قلبه وهو الد الخصام " را در شأن امام علی معرفی کند و سمره با گرفتن چهارصد هزار درهم ، این خدمت را برای او انجام داد. (8)
3. علامه امینی می نویسد در مورد امام علی و امام حسین و امام سجاد علیهم السلام روایت شده که در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند و علمای اسلام این مطلب را قبول داشتند تا این که ابن تیمیه آمد و بر این اعتقاد و روایت ، ایرادهایی وارد کرد به شرح زیر:
اول. این عمل نه تنها فضیلت نیست بلکه کراهت دارد زیرا رسول خدا در شبانه روز فقط هفده رکعت نماز واجب و سی چهار رکعت نماز مستحب می خوانده است. پس محال است علی کاری کند که جزو سنت رسول خدا نبوده است.
دوم این عمل ممکن نیست زیرا وقت طولانی می خواهد و اگر (ممکن هم باشد و)کسی بخواهد هزار رکعت نماز بخواند باید مثل کلاغ نوک به زمین بزند و این هیچ ارزشی ندارد و با خضوع لازم در نماز منافات دارد و تمام شبانه روز را نماز خواندن هم جزو سنت پیامبر نبوده است.
ابن تیمیه توجه نداشته یا نخواسته توجه کند که 51 رکعت نماز واجب و مستحب که پیامبر می خوانده ،نماز های واجب و مستحب یومیه است و با نمازهای مستحبی دیگر هیچ منافاتی ندارد. این خود رسول خداست که بارها فرموده: نماز بهترین عبادتی است که وضع شده و هر چه می توانید به جا آورید.
خود رسول خدا هم آن قدر شبها را به اقامه نماز ایستاد تا قدم های مبارک ورم کرد و خدا او را از این همه شب زنده داری منع کرد تا جانش به خطر نیفتد . (ر.ک به تفاسیر ذیل آیات اول سوره طه)
دیگر این که وقتی نماز خواندن مستحب است و حدی ندارد ، منعی نیست که امام علی اولین کسی باشد که این سنت نیکو را ایجاد کرده باشد؛ زیرا ایجاد سنت نیکو و در راستای دستورهای قرآن و پیامبر ، ممنوع و بدعت نیست.
دیگر این که ناممکن شمردن این کار هم از روی غرض است زیرا خود اهل سنت در فضیلت بسیاری از عالمان ، نماز هزار رکعت در شبانه روز را نوشته اند . در نماز مستحب رو به قبله بودن و ... شرط نیست و می توان در ضمن کار و راه رفتن و ... نماز خواند و ایشان ادامه می دهد که ما کسی از اصحاب را می شناسیم که در یک شب و روز و در یک شب هزار رکعت نماز با رعایات آداب و با خواندن سوره توحید در کمتر از هفت ساعت خوانده است. (9)
ظاهرا منظور ایشان ، خودشان باشد که امتحانی شب هایی این کار را انجام داده اند تا معلوم شود ممکن هست یا نه.
اگر شخصیت دیگری هم این کار را در حرم امام رضا انجام داده ، ما خبر نداریم.
پی نوشت ها:
1. قاضی نعمان مغربی ، شرح الاخبار ، - ، قم ، انتشارات اسلامی ، - ، ج3 ، ص 454 .
2. فضل بن شاذان ، الروضه فی فضائل امیر المؤمنین ، - ، - ، - ، 1423 ق ، ص 75.
3. بقره (2) آیه 207.
4. ابو حیان اندلسی ، البحر المحيط في التفسير ، - ، بیروت ، دار الفکر ، 1420 ق ، ج‏2، ص334.
5. واحدی ، اسباب النزول ، اول ، بیروت ، دار الکتب العلمیه ، 1412 ق ، ص 67.
6. حاکم حسکانی ، شواهد التنزیل ، اول ، تهران ف وزارت ارشاد ، 1411 ق ، ج1 ف ص 123 به بعد.
7. ماردینی ، الجوهر النقی ، - ، - ، - ، - ، ج 8 ، ص 59.
8. ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، - ، قم ، اسماعیلیان ، - ، ج 4 ، ص 73.
9. علامه امینی ، الغدیر ، سوم ، دار الکتاب العربی ، 1387 ق ، ج5 ، ص 26 - 30.