ربا

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
رباخواری حرام است و سود بانکی اگر مصداق ربا باشد، حرام است.
ربا چه از اشخاص باشد و چه از بانک حرام است فقط در چند مورد ربا اشکالی ندارد. یکی ربا گرفتن فرزند از پدر و بالعکس و ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر و ربا گرفتن از کافری که در ذمه اسلام نباشد .(1)
امّا ربا چیست و آیا سود بانکی ربا است؟
فقها ربا را دو گونه دانسته‏اند:(1) ربای قرضی و ربای معاملی.
1- ربای قرضی این است که شخصی یا بانک پولی را به دیگری به مدّت مثلا یک سال قرض الحسنه می‏دهد، به شرط این که بیش از آن پول دریافت کند. شرط اضافه باعث ربای قرضی می‏شود. اگر کسی صد هزار تومان به دیگری قرض بدهد به شرط این که موقع باز پرداخت صد و ده هزار تومان به صاحب پول بدهد، این اضافه حرام است.
2- ربا معاملی این است که در معاملات اجناسی که با وزن و کیل کردن خرید و فروش و مبادله می‏شوند، اگر جنس با همان جنس خرید و فروش یا مبادله شود، نباید یکطرف اضافه‏تر باشد، مثلاً صد کیلو گندم را نمی‏توان به صد و ده کیلو گندم فروخت یا ده کیلو برنج ایرانی را به بیست کیلوی برنج خارجی خرید و فروش کرد، بلکه یا اصلاً نباید این طور معامله کرد و یا اگر جنس به همان جنس معاوضه و مبادله شد، باید هر دو هم وزن باشند.
بانک‌‏هاى جمهورى اسلامى براساس مصوبات مجلس و تأیید شوراى محترم نگهبان موظفند براساس عقود و معاملات اسلامى از قبیل مضاربه، جعاله، شرکت، خرید و فروش، عمل مى‏کنند. بنابراین نه از نوع ربای قرضی است و نه از نوع ربای معاملی؛
سود حاصل از به کار گیری سرمایه اگر براساس یکی از عقود صحیح اسلامی مثل مضاربه یا شرکت یا جعاله یا اجاره و مانند آن باشد،شرعا حلال است.خواه این قرار داد بین شخص و بانک باشد یا بین دو شخص .
پس اگر پول تان را به عنوان مضاربه یا قرار داد شرعی دیگر در بانک سپرده گذاری کنید، سودی که به شما می دهند، حلال است و اشکال ندارد.و اگر مانند همین قرارداد پولتان را به کسی که کاسبی می کند بدهید تا با پول شما کاسبی کند و درصدی طبق قرارداد به شما بدهد اشکالی ندارد ولی اگر همین طور بدون قرار داد شرعی پول را به این سرمایه دار بدهید و بعد هر ماه سود بگیرید ربا و حرام است (2)

پی‌نوشت‏ها:
1 . آیت الله مکارم ، توضیح المسایل م 1774 و استفتائات جديد، ج‏1، س 580 .
2.آیت الله مکارم،مسائل کثیرالابتلا ،م114.