عرضه اعمال برحضرت قائم(عج)

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز.
سند حديث :
بصائر الدرجات ، احمدبن موسي عن يعقوب بن يزيد عن ابن ابي عمير عن حفص بن البختري عنه قال؛ تعرض الأعمال يوم الخميس علي رسو ل الله و علي الائمة.
اما مطالب اين حديث هم کاملا درست است زيرا، بر اساس منابع ديني، انبيا و امامان معصوم از اعمال بندگان ديگر مطلع مي شوند ؛ اين جزء عقايد شيعه است و خاستگاه قرآني دارد . در روايات متعدد در اين باره سخن گفته شده است. امام صادق(ع) فرمود: « روز پنجشنبه اعمال مردم به رسول خدا و ائمه عرضه مي شود»(1).
در نامه اي از حضرت مهدي(ع) آمده : «فإنّا يحيط علمنا بآنبائکم، و لا يعزب عنّآ شي من أخبارکم و معرفتنا بالزلل الذي اصابکم؛(2)
به اخبار شما علم داريم . هيچ چيزي از اخبار شما بر ما پوشيده نيست. از لغزش و کاستي هاي عملکرد شما آگاه هستيم . چيزي بر ما پوشيده نمي ماند».
اما روايات عرضه اعمال خدمت امام عصر هم نافي ستاريت خداوند و معارض ديگر رواياتي که اشاره فرموديد نيست :
حضرت مهدي موعود به عنوان آخرين خليفه الهي روي زمين از راه هاي مختلف نظير عرضه نامه اعمال و يا احاطه علمي ، بر عملکرد مردم نظارت دارد. به اذن الهي مي داند که چه کسي چه کاري انجام مي دهد ؛ اما منافاتي با ستاريت خداوند ندارد ، زيرا اطلاع حضرت ولي عصر و ساير امامان از اعمال ما انسان ها حقيقتي جداي از علم خداوند به گناهان و اشتباهات ما نيست.
در تفكر ديني ما، امامان معصوم داراي دو حيثيت متفاوت و مختلف هستند :
يكي حيثيت عادي و فردي شان كه همانند همه افراد ديگر زندگي مي كردند . خود مكلف به تكاليف و رعايت حلال و حرام و ديگر شئون ديني بودند. مثلا حق نداشتند در خصوص احوال و اعمال كسي تجسس كنند يا غيبت كسي را بشنوند تا متوجه اشتباهات و خطاهاي او گردند .
اما حيثيت ديگري نيز داشتند كه بر اساس آن رابطه خداوند در زمين و خليفه خداوند بين مردم محسوب مي شدند . از همين جهت مرتبط با علم الهي و قدرت و حكمت و ساير صفات خداوند بودند . به حقايق عالم دسترسي داشتند. اين امور لازمه مقام امامت آن ها بود . در همين راستا هم از حقايق عالم نظير اعمال بندگان مطلع مي گردند ؛ امام زمان از آن جا كه تجلي علم خداوند است، از حقايق عالم مانند اعمال بندگان آگاه مي شود . علم حضرت عين علم خداوند است؛ در نتيجه اين امر با ستارالعيوب بودن خداوند منافات ندارد . به علاوه همان طور كه امامان معصوم مظهر اسم عليم خداوند هستند، مظهر اسم ستّار هم هستند . اطّلاع ايشان بر اعمال انسان ها و پيروان خود هرگز موجب افشاي سرّ افراد نمي گردد. چه بسا اطلاع ايشان سبب مي گردد که براي افراد دعا کرده و شفاعت نمايد که خداوند آن عمل را بر بنده خود ببخشد و گنهكاران را از ورطه انحراف نجات دهد .
خداوند برخود واجب كرده كه در برابر اشتباهات مكرر بندگان صبر كرده، تا انحرافات از حد و مرز معيني فراتر نرفته، او را خوار و رسوا نسازد . لطف و مهرباني خود را در حق او تمام نمايد تا حتي در بدترين اوضاع هم امكان بازگشت براي بندگان منحرف وجود داشته باشد
لطف و مهرباني خداوند اقتضا مي كند كه از ابتدا براي بنده روشن نمايد در هر حال من كه خالق تو هستم، از اعمالت آگاهم . به علاوه اولياي من هم از اعمال تو به نوعي آگاهي خواهند داشت تا فرد از ابتدا انگيزه ورود در گناه و معصيت را نداشته باشد . اين امر مهم ترين حكمت آگاهي ائمه از اعمال ماست كه بيش ترين حالت بازدارندگي را براي محبان شيعيان آن بزرگواران دارد .
همچنين اگر بنده گناه و انحراف را از حد گذراند ، باز لطف خداوند مي طلبد كه پرده ستاريت خود را كناري نهاده ، با آشكار نمودن بخشي از خطاهاي او، زمينه اصلاح و تاديب و بازگشت او را فراهم نمايد . او نظارت و علم و آگاهي خدا را فراموش نكرده ،لااقل از شرم جامعه و تحقيرهاي آن خود را از انحراف مصون نگه دارد .
پي نوشت ها:
1. بحارالانوار، ج23، باب 20، حديث 38، ص 345، نشر دارالاحياء، بيروت ـ 1403ق.
2. همان، ج53، باب 31، توقيع7، ص 175.