عمومی

پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با اين مرکز؛
درباره مقام عرفاني ايشان بسياري از بزرگان شيعه سخن گفته که به چند نمونه از آن اشاره مي‌شود:
1- امام خميني درباره محي الدين سخنان شگفتي دارد . در نامه‌اي که به گورباچوف نوشت از او چنين ياد نموده:
... از کتب عرفا به خصوص محي الدين ابن عربي نام نمي‌برم که اگر خواستيد از مباحث اين بزرگمرد مطلع گرديد، تني چند از خبرگان تيزهوش خود را که در اين گونه مسايل قويا دست دارند، راهي قم گردانيد تا پس از چند سالي با توکل به خدا از عمق لطيف باريک تر از موي منازل معرفت آگاه گردند که بدون اين سفر آگاهي از آن امکان ندارد. (1)
استاد جوادي آملي در تحليل اين فراز از کلام امام خميني درباره محيي الدين نکته‌هاي آموزنده‌اي بيان نموده که تفصيل آن را در منبع ذيل مراجعه نماييد. (2)
2- شيخ بهايي بعد از نقل سخنان محيي الدين درباره حضرت مهدي مي‌گويد:
در اين مطالب محيي الدين با چشم بصيرت تامل کن . با دست بلند و دراز نه کوتاه و قصير آن را بگير ،مخصوصا گفتار او را که خداوند خليفه‌اي دارد و گفتار او را که: سعادت مندترين مردم به او اهل کوفه هستند تا آخر گفتار او را را دقت نما، اميد است که بر مرام و مقصودش و بر عقيده و مذهبش دست يابي. (2)
3- در کتاب روح مجرد آمده: قاضي نور الله تستري گفته است: در شام تقيه شديد بود . کسي جرات اظهارتشيع نمي‌کردند. از اين رو محيي الدين مجبور بود که ولايت را مخفي داشته و حسب ظاهر بر روش عامه سير نمايد. (3)
هم چنين از مرحوم قوچاني نقل کرده که در سال‌هاي اخير من براي مرحوم ميراز علي قاضي فتوحات را مي‌خواندم و ايشان گوش مي‌داد. (4)
4- شهيد مطهري درباره محيي الدين گفته است: محيي الدين عربي اعجوبه است، اصلا انسان نمي‌تواند اين جور اشخاص را بفهمد که چگونه‌اند، به اين معنا که اين‌ها هيچ وقت در يک قالب مخصوص نگنجيده‌اند، محيي‌الدين درباره‌اش تناقض اظهار نظرشده است، بعضي او را از اولياء الله و انسان خيلي کامل و قطب اکبر مي‌دانند و بعضي او را يک مرتد، ملا صدرا در مقابل احدي به اندازه محيي الدين خضوع ندارد و ملاصدرا امثال بوعلي را در مقابل محيي الدين قابل مقايسه نمي‌داند. (5)
5- از علامه طباطبايي اين سخن درباره محيي الدين از سوي شهيدي نقل شده : علامه طباطبايي معتقدند که اصلا در اسلام هيچ کس نتوانسته است يک سطر مانند محيي الدين بياورد. (6) اين نقل علامه را استاد حسن زاده آملي نيز بارها ضمن درس نقل مي‌فرمود.
در مجموع گر چه برخي نسبت به محيي الدين نظر نامساعدي ندارند، ولي کم نيستند از علماي بزرگ شيعه که نسبت به مقام علمي و عرفاني ايشان باور داشته و مباني عرفاني او را مي‌ستايند و از او به پدر عرفان اسلامي ياد مي‌کنند. (7)
پي‌نوشت‌ها:
1. آواي توحيد ص 12، نشر موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1372 ش .
2. همان ،ص 78- 84.
3. اربعين شيخ بهايي، طبع سنگي، ص 312- 313، تبريز، بي‌تا .
4. روح مجرد، ص 322- 326.
5. مجموعه آثار 9، ص 194، (پاورقي) نشر صدرا، 1377 ش .
6.همان ،ص 194.
7. شهيد مطهري، مجموعه آثار 23 نشر 1377 ش.