روح چیست؟ آن روحی که در شب قدر بر معصوم نازل می شود با روح ماچه تفاوتی دارد؟
پرسشگر گرامي با سلام سپاس از ارتباط تان با اين مرکز
حقيقت روح براي ما نا شناخته است و اين واژه در قرآن کاربردهاي متعددي داشته و در معاني مختلفي به کار رفته است، در تفسير نمونه در اين خصوص آمده است :
در اينكه مراد از" روح" چيست؟ مفسران تفسيرهاى زيادى ذكر كردهاند كه در بعضى از تفاسير به هشت احتمال بالغ مىشود كه مهم تر از همه تفسيرهاى زير است:
1- منظور مخلوقى است غير از فرشتگان و برتر از همه آن ها.
2- منظور" جبرئيل" امين پيك وحى خدا و واسطه ميان او و پيامبران است، كه بزرگ ترين فرشتگان مىباشد.
3- منظور" ارواح انسان ها" است كه همراه فرشتگان به پا مىخيزند.
4- فرشتهاى است بالاتر از همه فرشتگان و برتر از جبرئيل، و هم او بود كه با انبيا و امامان معصوم همراه بوده و هست.
قابل توجه اينكه" روح" در قرآن مجيد گاه به صورت مطلق، و بدون هيچ قيد ذكر شده، و در اين حال غالبا در برابر" ملائكه" قرار گرفته مانند:
تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ:" فرشتگان و روح به سوى او بالا مىروند" (1).
تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ:" در شب قدر ملائكه و روح به فرمان پروردگارشان با هر چيزى نازل مىشوند" (2)
اما در بسيارى از آيات،" روح" با اضافه يا وصفى آمده است، مانند" روح القدس" در آيه :"قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ:" بگو روح القدس اين قرآن را از سوى پروردگارت به حق نازل كرد" (3) يا آيه" نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ ؛قرآن را" روح الامين" نازل كرده" (4)
در بعضى از آيات خداوند" روح" را به خود اضافه فرمود:
" وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي":" در آدم از روح خود دميدم" (روح شريفى كه به خاطر شرافت به ذات مقدس او اضافه شده)" (5) و در جاى ديگر مىفرمايد: فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا:" ما به سوى مريم روح خود را فرستاديم" (6)
به نظر مىرسد كه" روح" در اين آيات كه به صورت هاى متفاوتى بيان شده ، معناهاى متفاوتى داشته باشد كه شرح هر كدام در ذيل همان آيات بيان شده است.
آنچه از ميان تفاسير مختلف نسبت به آيه مورد بحث مناسب تر به نظر مىرسد ، اين است كه، منظور از" روح" يكى از فرشتگان بزرگ الهى است كه طبق بعضى از روايات حتى از جبرئيل برتر است، چنان كه در حديثى از امام صادق مىخوانيم: "هو ملك اعظم من جبرائيل و ميكائيل: او فرشتهاى است بزرگ تر از جبرئيل و ميكائيل" (7).
اما روحي كه به انسان نسبت داده مي شود ، عبارت است از حقيقت وجود انسان كه از آن تعبير به نفس انساني نيز مي شود . هر فرد انسان عبارت است از روح و نفس انساني كه از آن تعبير به من مي كند . جدا از هم نيستند. بنابراين روحي كه در سوره قدر مي فرمايد كه در شب قدر به همراه ملائكه ديگر نازل مي شود، غير از روح انساني است كه مخصوص هر فرد از انسان است و وجودي مغاير با آن دارد.
بنابر تفاسير گوناگون روح ذكر شده در سوره مباركه قدر كه به همراه ملائكه نزول پيدا مي كند ، فرشته اي است بزرگ و يا موجودي است بزرگ تر از ملائكه و يا اسم ديگر جبرئيل است . روح منسوب به انسان كه معروف است به روح آدمي و يا نفس انساني عبارت است از وجود مجرد آدم ها كه با تولد انسان در دنيا به بدن عنصري او تعلق مي گيرد . با مرگ از اين بدن عنصري قطع تعلق مي كند.
پي نوشت ها :
1.معارج(70) آيه ، 4.
2.قدر(97)آيه ، 4.
3.نحل(16)آيه ، 102.
4.شعرا(26) آيه ، 193.
5.حجر(15) آيه 29.
6.مريم(19)آيه ، 17.
7.تفسير نمونه، ج26، ص 57.
