روایات مویدآن چقدرمعتبراست؟درزندگی چه میزان موثراست؟
پرسش 1:
چشم زخم شرح : روايات مويد آن چقدر معتبر است؟در زندگي چه ميزان موثراست؟ پاسخ :
پاسخ:
بسياري از مردم اعتقاد دارند برخي چشمها اثري خاص دارند که در صورت نگريستن به کسي يا چيزي، در آن اثر گذاشته، اگر انسان است، بيمار يا ديوانه گشته، اشيا در هم شکسته ميشود. اين امر ممکن بوده و قابل انکار نميباشد، اما تا چه اندازه واقعيت دارد؟
چشم زخم در آيات و روايات
در عصر پيامبر(ص) ميان قبيله بني اسد بد چشماني بودند که چشمان شان اثرات به خصوصي در اشيا مينهاد. اينان تصميم گرفتند با چشم خويش پيامبر را صدمه و زياني بزنند که آيه: و إنْ يکاد الّذين...(1) نازل شد.
مرحوم طبرسي ميفرمايد: معناي آيه اين است که وقتي ذکر (قرآن) را از تو ميشنوند، با نظري سرشار از کينه و خشم به تو نظر ميکنند، به طوري که ميخواهند با نگاه تيزشان تو را بکشند.(2)
حضرت يعقوب به فرزندانش فرمود: اي فرزندانم! از يک در داخل نشويد و از درهاي گوناگون وارد شويد.(3) مفسران نقل نمودهاند که حضرت يعقوب(ع) بيم آن داشت که مردم به فرزندانش رشک برده و مورد چشم زخم واقع شوند،(4) زيرا، اين احتمال را ميداد که وقتي يازده برادر جوان و رشيد با هم وارد بر عزيز مصر شوند، مورد چشم زخم قرار گيرند.
رسول خدا(ص) فرمود: چشم زخم حقيقت دارد تا آن جا که قلّه کوه را فرود آورد.
اميرمؤمنان ميفرمايند: «چشم زخم حق است و توسّل به دعا براي دفع آن نيز حق است».(5)
چشم زخم از جهتِ مباني علمي
حقيقت مسئله از ديدگاه دانش بشري کاملاً مشخص نميباشد، هر چند نظريه‌هايي ابراز شده است، از آن جمله بسياري از دانشمندان معتقدند در برخي از چشمها نيروي مغناطيسي خاصي نهفته است که کارآيي زيادي دارد، حتي با تمرين و ممارست ميتوان آن را پرورش داد.
خواب مغناطيسي از طريق نيروي مغناطيسي چشمها است.
اشعه ليزر شعاعي است نامريي و توانسته کاري کند که از هيچ سلاح مخرّبي ساخته نيست. حال پذيرش وجود نيرويي در برخي چشمها که از طريق امواج به خصوصي در ديگران اثر بگذارد، امر عجيبي نخواهد بود.(6)
روح انسان بر اثر رياضتها به درجهاي ميرسد که آثاري در جسم بر جاي ميگذارد، حال جسم گاهي اعضاي بدن است که شمشير و سوزن و ميخ و آتش در آن اثر نميکند . گاهي چشم است که ميتواند آثاري را بر جاي گذارد که چشم زخم از آن جمله باشد.
پس اگر چه مسئله از جهت علمي کاملاً روشن نميباشد، اما جايي براي انکار وجود ندارد . نظريههاي علمي نميتواند خلاف آن را ثابت کند.
مرحوم طباطبائي(ره) در ذيل آيه 51 سوره قلم ميفرمايد: ... مراد از آيه چشم زدن است که نوعي از تأثيرات نفساني است . دليل عقلي بر نفي آن نداريم، بلکه حوادثي ديده شده که با چشم زدن منطبق است .رواياتي طبق آن وارد شده، دليلي ندارد که آن را انکار نموده و بگوييم عقيده خرافي است.(7)
ادعيه مقابله با چشم زخم
در روايات وارد شده که پيامبر براي امام حسن و امام حسين(ع) «رقيه» گرفت و اين دعا را خواند:
أعيذکما بکلمات التامة و أسماء اللَّه الحسني کلّها عامة، مِن شر السامة و الْهامة، و مِن شرِّ کل عينٍ لامة، و مِن شر حاسدٍ إذا حسد؛
شما را به کلمات تامه و اسماي حسناي خداوند از شر مرگ و حيوانات موذي و هر چشم بد و حسود آن گاه که حسد ورزد ميسپارم.(8)
حضرت امام صادق(ع) فرمود: هرگاه بخواهيد با هيأتي آراسته و چشمگير از خانه بيرون رويد، معوذتين (قل اعوذ برب الفلق... و قل اعوذ بربّ النّاس...) را بخوانيد تا چشمي در شما اثر نکند.(9)
در حاشيه کتاب مفاتيح الجنان، ادعيه چندي ذکر شده است.
در مورد دود اسفند براي رفع چشم زخم روايت خاصي وارد نشده است، اما در کتاب مفاتيح الجنان روايتي از پيامبر(ص) نقل شده که دانه و برگ اسفند، درد‌هاي بسياري را درمان مي‌کند و ريشه و شاخه آن، غم و سحر را برطرف مي‌کند.(10)
پينوشتها:
1. قلم (68) آيه 51.
2. مجمع البيان، ج 10، ص 341.
3. يوسف (12) آيه 67.
4. اين قول به مفسراني همچون ابن عباس، قتاده و ضحاک نسبت داده شده است.
5. نهج البلاغه، حکمت 400.
6. تفسير نمونه، ج 24، ص 426.
7. تفسير الميزان، ج 19، ذيل آيه.
8. تفسير نور الثقلين، ج 5، ص 400.
9. بحارالانوار، ج 95، ص 133.
10. محدث قمي، مفاتيح الجنان، بخش «عوذات دفع شياطين».
