ذکر اسما الهی

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
اذكاري كه در كتب دعا و غير آن ذكر شده ،از حيث منبع صدور به دو دسته عمده تقسيم مي شوند:
برخي از اذكار از سوي معصومين (عليهم السلام) به ما رسيده ، برخي ديگر اذكاري است كه برخي از افراد غير معصوم، تجربه نموده اند كه به قسم اول، اذكار مأثوره و به قسم دوم اذكار مُجرّبه اطلاق مي شود.
درباره اذكار مأثوره بايد بگوييم كه تأثير كامل اين اذكار منوط به اين است كه مطابق همان كمّيت و كيفيتي كه در روايات به ما رسيده بايد انجام بگيرد . نقصان كمي يا كيفي آن ممكن است در تأثير كامل آن نقش داشته باشد. البته نقصان در اين ادعيه به معناي اين نيست كه آثار آن اذكار و ادعيه به طور مطلق از بين برود، بلكه نقصان يا تغيير آن ها باعث نقصان در تاثير شده و اثر كامل و حقيقي ممكن است حاصل نشود.
رواي مي گويد از امام صادق (ع) درباره مراد خداوند متعال از آيه «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها»(1) پرسيدم ،حضرت فرمود: بر هر مسلماني لازم است كه قبل از طلوع خورشيد و قبل از غروب آن، ده مرتبه اين ذكر را تكرار كند :« لا إله إلا الله وحده لا شريك له .له الملك و له الحمد. يحيي و يميت و هو حي لا يموت. بيده الخير و هو على كل شي‏ء قدير» .راوي مي گويد : ذكر را به اين صورت خواندم :« لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ .وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ. لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ .يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ يُمِيتُ وَ يُحْيِي‏» يعني عبارت :«يميت و يحيي» را اضافه نمود . امام صادق (ع) فرمود : شكي نيست كه خداوند متعال اين صفت را هم دارد لكن اين ذكر را همان طور كه من گفتم بايد بگويي.(2)
اما درباره اذكار مجرّبه بايد بگوييم : اين اذكار ممكن است تأثيرات فردي داشته باشند . آثار آن ها به شرايط شخصيِ افراد هم بستگي داشته باشند . ممكن است تأثير عمومي نداشته باشند، ولي در عين حال در اين گونه اذكار هم لازم است كه مطابق آنچه تجربه شده، عمل شود . در همه امور مجرّب ديگر هم، همين مطابقت ملاحظه مي گردد.
اما درباره مبناي تکرار اذکار و ادعيه مي توان گفت:چنان که از روايات استفاده مي شود دعا کليد رحمت خدا و برآورده شدن حاجات است(3) همان طور که برخي از قفل هاي مادي سه قفله و چند قفله هستند ،برخي از حاجات ما هم چند قفله هستند . همان طور که براي بازکردن درهاي سه قفله بايد سه بار کليد را چرخاند، براي رسيدن به برخي از حاجات هم بايد کليد دعا را چند بار بچرخانيم.
اما درباره معتبر بودن اسنادي كه به خواص سوره ها و اذكار اشاره دارند ،بايد بگوييم كه به برخي از خواص و آثار آن ها در روايات مأثوره و معتبره اشاره شده است كه چون منبع صدور آن ها امام معصوم مي باشد، معتبر هستند اما برخي ديگر از خواص كه در كتاب هاي گوناگون ذكر شده ،بر اساس تجربه فرد يا گروهي خاص بيان شده كه در حد يك تجربه فردي يا گروهي قابل اعتماد مي باشند.
پي نوشت ها:
1. طه(20) آيه 130.
2. خصال شيخ صدوق، ج 2، ص 452.
3. اصول کافي، ج 2، ص 470.