شروعی دوباره

پرسش 1:
شروعي دوباره شرح : با سلام و خسته نباشيد 1-مي خواستم بدانم که دين اسلام براي فردي که تازه ميخواهد تا ته دين و برنامه الهي پيش برود چه پيشنهادي دارد.يعني بايد از کجا شروع کنه و با چه برنامه اي بايد پيش برود تا اوني که خدا ميخواهد بشود؟

پاسخ:
با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز .
خلاصه جواب در اين کلام حکيمانه نهفته است: «ره چنان رو که رهروان رفتند» اما تفصيل مطلب اين است که ره روان و داي معرفت و توحيد بر اساس آموزه‌هاي وحياني اسلام اين گونه سير و حرکت علمي و عملي خود را در باب عقايد و احکامي ديني آغاز نموده‌اند: در بخش عقايد به اصول اعتقادي يعني توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد ايمان آورده و در پي شناخت اصول ياد شده بر اساس آموزه‌هاي وحياني و عقلاني به تدريج بر آگاهي و معرفت خويش نسبت به آن اصول بيفزايد. و در اين رابطه کتاب‌هايي که در اين باب نوشته شده به دقت مطالعه نمايد که از آن ميان آثار زير مفيد است:
1- آموزش کلام اسلامي ج 1-2 تاليف محمد..... مهر
2- اصول عقايد تاليف محسن قرائتي
و بعد از درک عميق و همه جانبه اين دو اثر به کتاب علمي‌تري نظير آثار شهيد مطهري و استاد جوادي آملي مراجعه و دقت شود، تا در بخش اعتقادي معرفت کامل گردد.
اما در بخش عملي، احکام شرعي ضمن باور و ايمان، عمل نمايد و تمام واجبات نظير نماز، روزه، حج، خمس، زکات، جهاد و مانند آن را قلبااعتقاد داشته و عملا انجام دهد. و از تمام محرمات دوري کند، و حتي الامکان به مسايل مستحب نيز عمل کند و آنها را به جا آورد. و از اين رهگذر به تدريج به معرفت و ايمان فرد افزوده شده و تا جايي که توفيق داشته باشد به پيش خواهد رفت. گفتني در هر دو ساحه اعتقادي و عملي بايد همواره و پيوسته سير نمود، طوري نباشد که گاهي تند و گاهي تعطيل در برنامه‌هاي پيش آيد و گرنه، نه تنها به مقصد نخواهد رسيد بلکه سقوط در پي خواهد بود. از اين رو گفته شده:
رهرو آن نيست گهي تند و گهي خسته رود رهرو آن است که آهسته و پيوسته رود.
بنابراين اگر مسير بندگي در دو ساحه اعتقادي و عملي به فرايند خود را به همين روش طي نمايد اميد است که مقصد مورد نظر بار يافته و به کمال لايق خود برسد. و خداوند نيز در قرآن کريم وعده داده که هر کسي در راه او تلاش نمايد او را به راه خود هدايت خواهد فرمود. «والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا» (1) کساني که در راه ما تلاش نمايند آنها را در راه خود هدايت مي‌نمايم.
نکته پاياني اين که هر اندازه شخصي از نظر علمي و عملي پيشرفت بيشتري داشته باشد خداوند به او توفيقات بيشتر در اين فرايند خواهد داد.
پي‌نوشت‌ها:
1. عنکبوت‌(29) ص 69.

پرسش 2:
سئوال بعدم اينکه آيا دعا کردن در دل در حاليکه خالصانه و بدون به زبان آوردن باشد مقبول درگاه احديت هست يا خير؟
پاسخ:
دعاي خالصانه قطعا مقبول درگاه خداوند است. ليکن همان گونه که هر دعايي اثر خاص خود را دارد ، و حالات روحي و معنوي دعا کننده ، و زمان و مکان دعا و آداب و مقدمات آن نيز در استجابت دعا مؤثر است ، شيوه دعا کردن ، اين که قلبي باشد يا افزون بر آن به زبان نيز جاري گردد، دست ها را بالا بگيري و به سمت آسمان نگه داري يا نه، ثأثير شان نيز متفاوت خواهد بود ، به زبان آوردن حاجات و خواسته ها در همه دعا ها مطلوب است . چنان که امام صادق عليه السلام مي فرمايد : « خداوند از دل بنده اش باخبر است و مي‌داند که او چه مي‌خواهد، اما دوست دارد بنده اش حاجت‌ها و خواسته هايش رابه درگاهش شرح دهد و آن را بر زبان جاري کند . پس هر گاه دعا کردي، حاجتت را نام ببر».(1)
امام باقر (ع) دست بلند کردن در حال دعا ،فرمود: «بنده‌اي که دستش را به سوي خدا بلند کند و بگشايد، خدا را شرم آيد که آن را تهي برگرداند. هر چه بخواهد از فضل و رحمتش در آن مي‌گذارد، پس هنگامي که دعا مي‌کنيد، پيش از آن که دست را فرو آريد، بر سر و روي خود بکشيد».(2)
پي نوشت ها :
1. کافي ، ج4 ، ص225 .
2. الميزان ، ج2 ، ص38.

پرسش 3:
در آخر اينکه معني اين عبارت که حضرت علي مي فرمايند: بميريد قبل از اينکه بميريد چيست؟و آيا ممکن است ما انسان هاي عادي به همچين مقامي برسيم؟
پاسخ:
بهر آن گفت آن رسول خوش پيام رمز موتوا قبل موتو يا كرام‏
همچنان كه مرده‏ام من قبل موت ز ان طرف آورده‏ام اين صيت و صوت‏
حديث شريف از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله است . ترجمه حديث : خويشتن را بميرانيد قبل از آنكه مرگ طبيعى شما فرا رسد. مفهوم حديث اين است . پيش از آن که مرگت فرا رسد خود را براي آن لحظه آماده کن . انسان موقع مرگ متوجه مي شود. چه عمر گرانبها و چه فرصت هاي طلايي و بي بديلي را براي هيچ چيز يا چيز هاي کم ارزش از دست داده است . و متوجه مي شود چه گناه هايي را مرتکب شده ، چه ستم هايي بر خود يا ديگران کرده است . چه نعمت هايي خدا به او داده ، و چه خطر ها و زيان و ضررهاي مادي يا معنوي را خدا از او دفع يا رفع کرده ، ولي شکر زباني و عملي آن ها را به جا نياورده است . و.و.
آن لحظه آرزو مي کند و به زبان حال يا قال مي گويد : اي کاش دوباره زنده مي شدم و خداوند مجدا به من عمر مي داد. اين بار مي دانم که از عمرم چگونه استفاده کنم حديث « موتوا قبل ان تموتوا » را ملا عبد الرزاق گيلاني در شرح مصباح الشريعه اين گونه معني کرده است : يعني خود را مرده گير( و فرض کن ) و پنج تكبير كه از براى نماز ميّت مقرّر است بر خود گفته گير ( بگو ) و بگذر از همه آرزوها، و وداع كن از همه تعلّقات، و از براى تحصيل( و به دست آوردن ) حيات ابدى از حيات عارضى ( اين دنيا ) كه مشوب است به آلام و مكاره بگذر.(1) . همين مفهوم در دعاي امام زين العابدين عليه السلام با شرح بيشتري اين گونه آمده است :
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي التَّجَافِيَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الِاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ خدايا ! دوري گزيدن از خانه غرور و فريب ( دنيا ) و مهيا شدن براي بازگشت به سوي خانه ابدي (آخرت ) را روزي من فرما و آمادگي براي مرگ پيش از فرا رسيدن آن را نصيب من گردان . (2)
موتوا قبل ان تموتوا در واقع بيان حال عشاق و مشتاقان وصال محبوب و معشوق حقيقي است . پيامش اين است اگر به راستي در وادي عشق قدم گذاشته ايد و شوق ديدار يار همه وجود شما را فرا گرفته و خود را از جهت اخلاق و رفتار و صفات ظاهري و باطني براي رفتن به زيارت معشوق آماده کرده ايد ، پس از همه تعلقات و وابستگي ها خود را خلاص کن .
ملا عبد الرزاق در بيان ديگري مي گويد : هر گاه داخل شدى در ميدان شوق الهى، پس پنج تكبير فنا بر خود بگو و توقّع و طمع از دنيا و مرادات از دنيا و اهل دنيا ببر، و خود را مرده گير، چنان كه مرده را رغبت به هيچ چيز نيست، سواى رحمت الهى. تو نيز هر گاه خود را در سلك اهل شوق منسلك كردى، قطع نظر كن از همه چيز، و از هر چه باعث دورى است از معشوق، دست بردار از جميع مألوفات: از زن و فرزند و مصاحب، وداع كن و قطع كن اميد از غير معشوق هر چه هست، و همان قياس كن كه معشوق حقيقى تو را به جانب خود خوانده است، لبّيك اجابت بگو و پيش از ورود موت حقيقى به حكم: «موتوا قبل ان تموتوا»
، خود را مرده گير، و به توقّع حيات ابدى، حيات عارض منقطع را از خود سلب كن، و به اميد رسيدن به لذّات روحانى جاودانى، از لذّات جسمانى بگذر و بگو: «لبّيك اللّهمّ لبّيك»
يعنى: بنده‏اى ضعيفم و ايستاده‏ام به خدمت تو و به هر چه بفرمائى مطيع و منقادم.
موتوا قبل ان تموتوا يعني :عاشق شو و مشتاق لقاي حق با ش
مكن در جسم و جان منزل كه اين دونست و آن والا
قدم زين هر دو بيرون نه، نه اينجا باش نه آنجا
حا ل عاشق صادق و هر كه مشتاق لقاى الهى است، مانند حا ل‏ كسى است كه نزديك به غرق باشد و چنان كه غريق در حا ل غرق قصدى و مرادى ندارد غير خلاصى از غرق و نجا ت يافتن از هلاكت، همچنين عاشق صادق هم هيچ قصدى و مرادى ندارد غير وصول به معشوق(3)
پي نوشت ها :
1.مصباح الشريعة ، ترجمه عبد الرزاق گيلانى، ص: 593.
2.حاج شيخ عباس قمي ، مفاتيح الجنان ، اعمال شب بيست هفتم ماه مبارک رمضان .
3.مصباح الشريعة ، ترجمه عبد الرزاق گيلانى، ص ، ص592.