با توجه به یکتایی خدا چرا در قرآن در موارد متعددی در مورد خدا ضمیر جمع به کار رفته از جمله <نحن خلقناکم><نحن نرزقکم><انا نحن نحیی الموتی><قلنا للملائکة اسجدوا><ثم الینا ترجعون> و...
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
خداي متعال يگانه است، ولى آوردن ضمير جمع در آيات قرآن ممکن است به چند جهت باشد:
گاهى آوردن ضمير جمع به جهت اهميت دادن به موضوع مهمى بوده كه بايد به آن اهميّت ويژه اى داده مى‌شد، مانند حفظ و نگه دارى قرآن از تحريف. خداوند مى فرمايد: «انّا نحن نزّلنا الذّكر و انّا له لحافظون؛(1) ما قرآن را نازل كرديم و خود آن را حفظ مى كنيم».
اين تعبير پر از اعجاز و در بردارنده پنج ضمير جمع به جهت اهميت دادن به قرآن است.
بنابراين جمع آوردن ضمير گاهى به جهت اهميت موضوع است.
2_ برخى از كارهاى الهى به واسطه ملائكه كه جنود و كارگزاران الهى هستند انجام مى شود. اين معنا اشاره به اسباب و مسبباتي است که خداوند در عالم قرار داده است. در عين حال که همه به خداوند بازمي گردند، مانند: «إنّا كلّ شى خلقناه بقدر؛(2) ما هر چيزى را به اندازه خلق كرديم».
3_ گاهى جمع آوردن ضمير فقط براى گراميداشت و تعظيم است، مانند: «انّا هديناه السبيل؛(3) ما راه را به شما نشان داديم».(4) گاه ضمير متكلم وحده بيان مى شود كه عنايت خاص به چيزى و به خلق بلاواسطه چيزى معلوم شود . احتمال دخالت غير و واسطه ها دفع شود، مثل: «يا موسى انّنى أنا الله» در اين مورد آوردن ضمير جمع منافى با مقصود است.(5)
مرحوم آيت الله طالقانى در تفسير پرتوي از قرآن فرمود: در آيه«انّا انزلناه فى ليلة القدر» ضمير جمع به كار برده با آن كه خدا يكتا و يگانه است ،تا بر عظمت نازل كننده (خدا) دلالت كند. بديهى است آن چه را كه بخشنده اى بزرگ مى‌بخشد و مى فرستد، قطعاً با اهميّت و عظيم است و نظيرش را در لفظ «الم نشرح لك صدرك» مى توان يافت.(6)
پي‌نوشت‌ها :
1. حجر (15) آيه 9.
2. قمر(54) آيه 49.
3. انسان (76) آيه 3.
4. آيت الله صافي، معارف دين، ج 1، ص 178.
5. همان.
6. آيت الله طالقاني،تفسير پرتوي از قرآن، ص 274؛ تفسير نمونه، ج 27، ص 181.
