موسیقی

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
غنا و موسيقي مبتذل و مطرب، و گوش دادن آن به اجماع فقهاي شيعه حرام است. در قرآن کريم آياتي هست که به صورت کلي بيان شده و مسلمانان را از اين گونه امور نهي مي‌فرمايد:
1ـ «ومن الناس من يشتري لهو الحديث ليضلّ عن سبيل الله؛ (لقمان، 6) بعضي از مردم سخنان بيهوده را مي‌خرند تا مردم را از روي ناداني،‌از راه خدا گمراه سازند و آيات الهي را به استهزا گيرند. براي آنان عذابي خوار کننده است.» يکي از مصاديق لهو الحديث ـ‌که حرام است ـ موسيقي و غناست.(1)
2ـ «فاجتنبوا الرجس من الأوثان واجتنبوا قول الزّور؛ (حج، 30) از بت‌هاي پليد اجتناب کنيد و از سخن باطل بپرهيزيد» اين جا هم يکي از موارد قول زور (سخن باطل) که حرام است موسيقي و غناست؛(2)
3ـ آيه «والّذين لا يشهدونَ الزّور وإذا مرّوا باللّغو مرّوا کراماً؛ (فرقان، 72) بندگان خاص خداوند (عباد الرحمن) کساني هستند که شهادت به باطل نمي‌دهند (و در مجالس باطل شرکت نمي‌کنند). هنگامي که با لغو و بيهودگي برخورد کنند، بزرگوارانه از آن مي‌گذرند».
4ـ آيه «والّذين هم عن اللغو معرضون؛ (مؤمنون، 3) مؤمنان کساني هستند که از لغو و بيهودگي روي گردانند».
5ـ آية «وإذا سمعوا اللّغو أعرضوا عنه؛ (قصص، 55) هر گاه چيز بيهوده‌اي بشنوند، از آن روي مي‌گردانند».(3)
آهنگ و آوازها را مي‌توان به سه دسته تقسيم کرد:
ا) آهنگ‌ها و آوازها و ترانه هايي که به شيوه مجالس عيش و عشرت و محافل رقص و پايکوبي اجرا مي‌شود و انسان را از حالت اعتدال فکري و ذهني دور مي‌سازد. به بي‌بند و باري، لا قيد بودن و بي‌تعهد زيستن دعوت و تشويق مي‌کند . اصطلاحاً به آن «ساز و آوازهاي مبتذل» مي‌گويند.
ب) آن هايي که هم از نظر محتوا (مضمون اشعار) داراي معنايي با شکوه و زيباست و هم از نظر اجرا، خوب و زيبا اجرا مي‌شود . در عين حال تناسب و شباهتي با ساز و آوازهاي مجالس لهو، عيش و عشرت و فساد ندارد. گوش دادن به نوع اوّل حرام است؛ امّا نوع دوم اشکال ندارد.(4)
ج) ساز و آوازهايي که نسبت به آن شک داريم و نمي‌دانيم آيا از نوع اوّل است تا از آن پرهيز کنيم و يا از نوع دوم است تا پرهيز لازم نباشد. گوش دادن به موارد مشکوک (نوع سوم) اشکال ندارد؛ امّا بهتر است که به اين نوع آهنگ‌ها هم گوش نکنيم.
جهت اطلاع بيش تر مي توانيد ازمطالعه مقاله غنا و موسيقي ازديدگاه شرع در کتاب علوم قرآني آيت الله معرفت بهره مند شويد .
پي‌نوشت‌ها:
1. تفسير نمونه، آيت الله مکارم شيرازي و ديگران، ج 17، ص 20، دار الکتب الاسلاميه.
2. همان، ج 14، ص 91 ـ 92، دار الکتب الاسلاميه.
3. جهت آگاهي بيش تر از آيات و روايات مربوط به اين موضوع ر.ک: کافي، کليني (ره)، ج 6، ص 431، باب الغناء، مؤسسه الوفاء؛
المکاسب المحرّمه امام خميني(ره)، ج 1، ص 299 ـ 369، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)؛
بحار الانوار، علامه مجلسي، ص 264 و ج 76، ص 240، نشر مؤسسه الوفاء؛
وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملي، ج 17، ص 304، باب تحريم الغناء، نشر آل البيت.
4. جامع المسائل «استفتائات، آيت الله فاضل لنکراني، ص 252، مطبوعاتي امير، چاپ دوم، بهمن 1375.