نماز

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
تلاش شما براي آشنا ساختن دوست تان ، كاري بس ارزشمند و پسنديده است. دعوت ايشان به آشنايي با خداوند و عبادت او، از برجسته ترين و متعالي ترين امور است . راهكارهاي عملي قابل ارائه به طور کلي به قرار زير است :
1- براي ترغيب و تشويق به نماز، در آغاز بايستي زير بناهاي فكري دوست تان را مورد بررسي قرار داده و در اصلاح آن بكوشيد. ديدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستي، انسان، معاد و... اموري است كه داراي نتيجه مستقيم بر عملكرد فرد است . پس بايد به تقويت و اصلاح اين مباني كوشيد.
2- نماز، عملي است كه در مجموعه عقيده توحيدي، داراي معنا و فلسفه است . انسان‌ طبق‌ فطرتش‌ همواره‌ به‌چيزي ‌كه ‌برايش ‌اهميت ‌دارد، توجه ‌و اهتمام ‌مي‌ورزد. يكي ‌از دلائل ‌مهم ‌اهمال‌ در به‌جا آوردن‌نماز، عدم‌ شناخت ‌فلسفه‌نماز است‌. امام‌ علي‌(ع) مي‌فرمايد:"الناس‌أعداء ما جهلوا؛ انسان ‌دشمن‌ چيزي‌است‌ كه ‌به ‌آن‌ جهل ‌دارد".(1) از اين‌رو لازم‌است‌ با استفاده‌ از آيات‌ و روايات ‌ايشان ‌را به ‌فلسفه ‌نماز آشنا سازيد كه ‌عبارتند از: 1 - ياد خدا2 - مغفرت‌3 - بازدارنده ‌از گناه 4 - پرورش‌ فضائل‌5- شكر و سپاس‌از نعمت‌ها 6 - تقويت‌اراده‌.
3- در هيچ يك از مراحل ارشاد و راهنمايي از برخورد نيك و ملاطفت آميز و احترام نهادن دور نشويد. با فشار و اجبار كسي را نمي توان هدايت نمود . چه بسا تأثير منفي آن بيش تر از هدايت گردد.
4- تبليغ عملي داشته باشيد. يعني بايد آثار خواندن نماز، مانند دوري از گناهان، داشتن اخلاق نيکو، کمک به دوستان و وفاداري و فداکاري، پاکيزه بودن در ظاهر و باطن، اعمال نيک و شايسته و برخورد خوب و... در رفتار و کردار و گفتارتان نمايان باشد.تبليغ عملي موثرتر از تبليغ زباني است. به نماز اول وقت خود اهميت دهيد و مقيد باشيد در اول وقت نمازتان را بخوانيد.از نظر شرعي وظيفه داريد که با اخلاق نيک و زبان ملايم او را نصيحت کنيد . امر به معروف و نهي از منکر کنيد. کار را به دعوي و مجادله نرسانيد. فقط به تذکر و نصيحت با اخلاق نيک و بدون خشونت اکتفا کنيد. روشن است كه امر به معروف براي تبديل به وضعيت بهتر و نيكوتر است .پس اگر تا به حال چند بار تذكر داده ايد، و گفتن شما تاثيري نداشت تکليفي ديگر نداريد.

5- هر شخصي يك نقطه پذيرش و به قول معروف «رگ خوابي» دارد. سعي كنيد رگ خواب و نقطه پذيرش را به دست آوريد . از اين كانال وارد شويد و هدف خود را تعقيب كنيد. به صرف اين كه بايد شخصي را هدايت كرد ،بسنده نكنيد، بلكه با مطالعه روي خصوصيات وي راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آوريد و اقدام كنيد.
دقيقاً بايد راه‏هاي نفوذ و تأثيرگذاري بر ايشان را بشناسيد . متناسب با آن برنامه‏ريزي كنيد. بدون داشتن چنين دركي چه بسا بسياري از زحمات شما بي‏نتيجه يا كم ثمر خواهد بود. بنابراين اگر دوست تان خودگرا و منطق‏پذير است ،بايد با زباني بسيار منطقي و مستدل او را قانع سازيد. اگر فردي نصيحت و انذارپذير است، بايد بيش تر بر جنبه‏هاي عقوبتي ترك نماز و روايات و حكايات وارده در اين مورد با او سخن گوييد. اگر احساس مي‏كنيد با محبت بيش تر مي‏توانيد او را به سوي خدا بكشانيد ،بايد از همين طريق وارد شويد . اگر راه‏هاي ديگري بر او مؤثر است تا جايي كه با احكام شرع انطباق دارد، از آن راه‏ها استفاده كنيد.
6- بيان تأثيرات منفي ترك نماز و روزه و استفاده از روايات بيان شده توسط اهل بيت (ع ) در اين زمينه بسيار موثر است . به خصوص اگر به روش غيرمستقيم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه كردن را فراهم سازد. يعني غير از ارائه شناخت بايد در صدد موعظه گري و تنبه قلبي وي نيز برآييد .با ترس و بيم دادن از عذاب اخروي و پيامدهاي منفي ترك نماز و روزه دل او را از غفلت آزاد سازيم .
7- راهكارها هم به صورت مستقل و هم به همراه يكديگر مي تواند مؤثر باشد.خوب تر آن است كه روشنگري و موعظه و... همراه هم ارائه گردد تا نافذتر افتد.

پي نوشت :
1. نهج‌البلاغه‌، فيض‌الاسلام‌، قصار 163.