شرعی

پرسش: شرعي شرح : فرق شيعه و سني در چيست؟
پاسخ:
با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
اختلافات شيعه و سني به دواختلاف مهم بر مي­گردد:
1. اعتقاد به عصمت اهل بيت(ع) و اعتبار سنت آنان در احكام و مسائل ديني، نيز دوازده امام كه شيعيان پذيرفته­اند . بر اساس آن برخي از مسائل اصول ديني و بسياري از احكام و مسائل فروع مذهب اماميه شكل گرفته است.
2. اعتقاد به عدالت صحابه كه همه، يا بسياري از عالمان اهل سنت آن را پذيرفته اند .بر اساس آن برخي از اصول و بسياري از فروع ديني آنان شكل گرفته است. امروزه برخي از اهل سنت، عدالت صحابه را قبول ندارند. توضيح اينکه:
بر اساس اعتقاد به اهل بيت كه شيعه آن را پذيرفته است، مي گويد: پيامبر(ص)، حضرت زهرا(س)، امام علي(ع)، امام حسن(ع)، امام حسين(ع) و نه امام از فرزندان امام حسين تا حضرت مهدي(عج) از موهبت عصمت بهره مندند. آنان الگوهاي شايسته و انسان هاي كاملي هستند كه از گفتار و كردار آنان مي بايست اسلام را شناخت. اسلام را مي بايست از دريچه سنت آنان نگريست . تفسير صحيح از اسلام و احكام و قواعد و اعتقادات اسلام، از طريق آنان درست است . هر تفسيري كه آنان ارائه نمودند، درست است. بايد آن را پذيرفت. بر اين اساس شيعه به مرجعيت ديني امامان خود معتقد است و اهل سنت آن را قبول ندارد.
طبيعي است آناني كه حجيّت سخنان امامان(ع) را قبول ندارند، در شناخت اسلام (هم در بعد جهان بيني و هم در بعد ايدئولوژي) با شيعيان تفاوت داشته باشند. از اعتقاد و عدم اعتقاد به امامت و پيشوايي اهل بيت در امور دين، در ميان مسلمانان در حوزه هاي فردي و اجتماعي مسلمانان نمونه فراواني دارد كه به روشني در حوزه فرهنگي شيعه و سني خود را نشان مي دهد.
بر اساس اعتقاد بسياري از اهل سنت به عدالت و تنزيه صحابه، آنان بدون اين كه درباره يكايك صحابه تحقيق كنند، تمامي روايات صحابه را مي پذيرند. اين رويكرد موجب مي شود رواياتي را كه از ديدگاه شيعيان فاقد اعتبار و حجيّت است، بپذيرند و به آن عمل كند.
پذيرش بي چون و چراي روايات صحابه كه ريشه در اعتقاد به عدالت صحابه دارد، موجب پيدايش تفاوت ها و اختلافات در حوزة فرهنگي مسلمانان بين شيعه و سني مي گردد.
در موضوع امامت و مفهوم آن نيز اختلاف اساسي ميان شيعه و اهل سنت وجود دارد.اهل سنت امام علي را خليفه چهارم مي داند وحال اينکه شيعيان امام علي را خليفه بلافصل رسول خدا مي دانند که خداوند به اين منصب نصب کرده است. اهل تسنن براي هيچ كس حتي براي ابوبكر و عمر و عثمان چنين منصبي را قائل نيستند، از اين رو عصمت را در امام و خليفه لازم نمي دانند، ولي شيعه امامان خود را معصوم از خطا مي دانند.
از اين رو استاد مطهري(ره) اختلاف سني و شيعه را در بحث امامت ريشه اي مي داند و مي گويد: « چيزي كه شيعه به نام امامت معتقد است، غير از آن است كه آن ها به نام امامت معتقدند.
آن چه اهل تسنن به نام امامت معتقدند، يك شأن دنيايي امامت معتقدند. امام همان حاكم ميان مسلمين، فردي از افرادي مسلمين كه بايد او را براي حكومت انتخاب كنند. آن ها بيش از حكومت بالا نرفتند، ولي امامت در شيعه مسئله اي است مقارن نبوت و بلكه از بعضي از درجات نبوت بالاتر است».
بر اين اساس امامت از نظر شيعه جزء اصول دين است، ولي نزد اهل سنت از فروع دين محسوب مي شود، زيرا امامت از منظر اهل سنت در حد رهبري سياسي مسلمانان بعد از پيامبر است.
در اين صورت يك مسئله فرعي مثل نماز خواهد بود، اما امامت در شيعه مفهومي است نظير نبوت. در حقيقت ولايت ادامه نبوت است. اين از رو بايد در كنار نبوت به عنوان يكي از اصول دين مطرح گردد.
اختلاف اصلي ديگر در منابع استنباط احكام اسلامي است.
اهل سنت در كنار كتاب و سنت و اجماع،‌اجتهاد صحابه را نيز به عنوان يكي از منابع اصلي شناخت و تعيين احكام بر شمرده‌اند كه منظور از اجتهاد،‌عمل به رأي است. نزد شيعه و اهل بيت، قرآن و سنت دو منبع اساسي براي احكام الهي است و قياس و عمل به رأي و اجتهاد جايگاهي ندارد.
اختلافات كم كم از هنگام رحلت پيامبر به بعد شكل گرفت. اولين اختلاف در مسئله ولايت و خلافت بعد از پيامبر بود كه ريشة بسياري از اختلافات در اين مسئله قرار دارد. برخي از اختلافات در فروع و احكام ديني در زمان چند خليفة اوّل پديد آمد، مانند نماز «تراويح» كه در شب هاي ماه رمضان نمازهاي مستحبي را اهل سنت به جماعت مي خوانند. اين از سنت عمر برخاسته است و به عنوان اجتهاد عمر به رسميت شناخته شد.اين مسئله در زمان امام علي وجود داشت. حضرت به مبارزه با اين عمل بدعت آلود پرداخت، ولي مردم آن را نپذيرفتند. اختلافات بعد از پيامبر تدريجاً در بستر زمان شكل گرفته است و در آغاز وجود نداشت. البته اختلافات ديگري نيز در مسائل جزئي و امور عبادي وجود دارد، مانند نحوه وضو گرفتن، نحوه نماز خواندن كه همه به همان مباني بر مي گردد كه توضيح داده شد. در ضمن اهل سنت مانند شيعيان خداوند را مي پرستند و مسلمان محسوب مي شوند .
در باره گروهاي شيعه وسني و مباني و تفاوت هاي اين دو گروه به کتاب‌هاي زير مراجعه نماييد:
1 . فرق و مذاهب کلامي، از علي رباني گلپايگاني.
2 . رهبري امام علي(ع) در قرآن و سنت (ترجمه المراجعات)، از محمدجعفر امامي.
3 . ملل و نحل شهرستاني، ترجمه مصطفى خالقداد هاشمي و سيد محمدرضا جلالي نائيني.
4 . مذاهب فقهي، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مرکز مطالعات و تحقيقات اسلامي.
5 . الملل و النحل، جعفر سبحاني.
6 . خاستگاه اختلاف در فقه مذاهب، از مصطفي الزلمي و حسن ابراهيم صابري .
7 . آشنايي با فرق ومذاهب اسلامي از رضا برنجکار .
8. دو مكتب اثر سيد مرتضي عسكري.

پرسش: اعمال سني با ما شيعه ها چه فرقي دارد؟ نزد خدا در مقايسه با شيعه ها چه جايگاهي دارند؟

پاسخ:
نمي دانيم شيعه و سني در پيشگاه خداوند چه جايگاهي دارند. تنها خدا به اين امر آگاه است . جايگاه انسان نزد خداوند مبتني بر اعمال و نيات است ، يعني اگر انسان تقواي الهي را رعايت و واجبات خدا را انجام و محرمات آن را با قصد قربت ترك نمايد ، در نزد خداوند جايگاه و قرب دارد ، حال اين فرد شيعه باشد يا سني . ثواب و عذاب الهي نيز مبتني بر اعمال انسان است ، يعني اگر انسان اعمال صالح انجام داد ،به وي پاداش و در صورت ارتكاب گناه ، عذاب مي شود . "فمن يعمل مثقال ذره خيرا يره و من يعمل مثقال ذره شر يره "پس در آن روز (قيامت ) هركس به قدر ذره اي كار نيك كند، پاداش خواهد گرفت . و هركس ذره اي كار بد كند ،به كيفرش خواهد رسيد .
البته بين شيعه و سني اين تفاوت وجود دارد كه شيعيان- به دليل پيروي از دستورات اهل بيت (ع) ضريب اشتباه آنان كم و طبعا جايگاه بهتري نزد خداوند دارند ، و اين در حالي است كه اهل سنت به دليل اينكه از دستورات اهل بيت (ع) اطاعت نمي كنند و ولايت آنان را قبول ندارند ، دچار مشكل مي شوند.