پرسش: آیا کسی که اعضای خودرااهدامکند مثلا مرگ مغزی شده آیاخانواده اهدا کننده اعضاء باید دیه بپردازند باتشکر
از آيت الله خامنه اي در اين زمينه سوال كرده اند :
س 1290: با توجه به اهميّت پيوند كليه براى نجات جان بيماران، پزشكان به فكر افتاده‌اند كه يك بانك كليه ايجاد كنند و اين بدين معنى است كه افراد زيادى به طور اختيارى مبادرت به اهدا يا فروش كليه مى‌كنند، آيا فروش يا اهداى كليه يا هر عضو ديگرى از بدن بطور اختيارى جايز است؟ اين عمل هنگام ضرورت چه حكمى دارد؟
ج: مبادرت مكلّف در هنگام حيات، به فروش يا هديه كردن كليه يا هر عضو ديگرى از بدن خود براى استفاد? بيماران از آن ها در صورتى كه ضرر معتنى? به براى او نداشته باشد، اشكال ندارد، بلكه در مواردى كه نجات جان نفس محترمى متوقف بر آن باشد، اگر هيچ گونه حرج يا ضررى براى خود آن شخص نداشته باشد، واجب مى‌شود.
س 1291: بعضى از افراد دچار ضايعات مغزى غير قابل درمان و برگشت مى‌شوند كه بر اثر آن، همه فعاليت‌هاى مغزى آنان از بين رفته و به حالت اغماى كامل فرو مى‌روند و هم چنين فاقد تنفس و پاسخ به محرّكات نورى و فيزيكى مى‌شوند، در اين گونه موارد احتمال بازگشت فعاليت‌هاى مذكور به وضع طبيعى كاملًا از بين مى‌رود و ضربان خودكار قلب مريض باقى مى‌ماند كه موقّت است و به كمك دستگاه تنفس مصنوعى انجام مى‌گيرد و اين حالت به مدّت چند ساعت و يا حد اكثر چند روز ادامه پيدا مى‌كند، اين وضع در علم پزشكى مرگ مغزى ناميده مى‌شود كه باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حركت هاى ارادى مى‌گردد و از طرفى بيمارانى وجود دارند كه نجات جان آنان منوط به استفاده از اعضاى مبتلايان به مرگ مغزى است، بنا بر اين آيا استفاده از اعضاى مبتلا به مرگ براى نجات جان بيماران ديگر جايز است؟
ج: اگر استفاده از اعضاى بدن بيمارانى كه در سؤال توصيف شده‌اند براى معالجه بيماران ديگر، باعث تسريع در مرگ و قطع حيات آنان شود، جايز نيست، در غير اين صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلى وى صورت بگيرد و يا نجات نفس محترمى متوقف بر آن عضو مورد نياز باشد، اشكال ندارد.
س 1292: علاقمند هستم اعضاى خود را هديه كرده و از بدن من بعد از مردنم استفاده شود و تمايل خود را هم به اطلاع مسئولين رسانده‌ام. آنان نيز از من خواسته‌اند كه آن را در وصيّت نام? خود نوشته و ورثه را هم از خواست خود آگاه كنم، آيا چنين حقّى را دارم؟
ج: استفاده از اعضاى ميّت براى پيوند به بدن شخص ديگر براى نجات جان او يا درمان بيمارى وى اشكال ندارد . وصيّت به اين مطالب هم مانعى ندارد مگر در اعضايى كه برداشتن آن ها از بدن ميّت، موجب صدق عنوان مثله باشد و يا عرفاً هتك حرمت ميّت محسوب شود.(1)
اگر طبق توضيحات فوق عضوي اهدا شد ديه بر كسي لازم نيست .
پي نوشت:
1 .آيت الله خامنه اي، أجوبة الاستفتاءات (فارسى)، ص: 287
