پرسش: ba salam baraye komak be amvatche bayad kard
شرح : dar mored marg
براي كمك به اموات بايد چيكار كرد؟
پاسخ:
2@@پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباط تان با اين مرکز.
براي اموات از هر چيز بهتر و مفيدتر، صدقه و احسان به فقرا و اهداي ثواب آن براي مردگان است. اين امور دخالت در کار خدا نيست.بلکه عمل به سفارش دين است.-رسول گرامي اسلام (ص) فرمود: «صدقه حرارت قبرها را از بين مي‌برد».(1)
براي اموات بهترين دعا اين است که انسان براي آنان از خداي مهربان طلب عفو و مغفرت کند . بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمت‌هايش را بر آنان نازل فرمايد. مي‌توان دعاي 24 صحيفه سجاديه را براي پدر و مادر که داراي مضامين عالي آموزشي و تربيتي است، در شب يا روز خواند، همچنين اين آيه دعاي خوب و تحفه‌‌اي زيبا براي گذشتگان است:
«ربّنا اغفر لي و لوالديّ و للمؤمنين يوم يقوم الحساب؛(2) پروردگارا ،روزى كه حساب برپا مى‏شود ،بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى».
روايتي از حضرت صادق(ع) نقل شده، که از آن استفاده مي‏شود ثواب‌هايي که در عالم برزخ به مؤمن مي‏رسد، تا قيامت ادامه خواهد داشت. حضرت فرمود:
«هر کس نزد قبر مؤمني هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏اي مي‏فرستد که پيش قبر ميت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را براي ميت و کسي که إنّا أنزلنا را خوانده مي‏نويسد، تا زماني که خداوند وي را به واسطه اين عمل وارد بهشت کند». سپس حضرت فرمود:
«بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر يک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آيه الکرسي را سه مرتبه بخواند».(3)
يکي از صحابه از حضرت رسول(ص) نقل کرده : «براي مردگان خود هديه بفرستيد»، گفتم: هديه مردگان چيست؟ فرمود: «صدقه و دعا» و اضافه فرمود: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنيا مقابل خانه‌هاي خود مي‌آيند و فرياد مي‌کنند... اي خانواده من، پدر ، فرزندان و خويشان من، بر ما مهرباني کنيد. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است . نفعش براي غير ما. اي خويشان ما، به درهمي يا قرص ناني يا جامه‌اي ما را کمک کنيد تا خداوند شما را از جامه‌هاي بهشت بپوشاند».(4)
از روايت برداشت مي‌شود که لازم نيست به زيارت قبر مردگان برويد، بلکه در هر کجا براي آنان صدقه بدهيد و دعا و فاتحه بخوانيد، ثوابش به آن ها مي‌رسد. البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات ديگري غير از فاتحه دارد.
در روايتي ديگر مي‌فرمايد:
«هر صدقه‌اي که براي مرده داده مي‌شود، فرشته‌اي آن را مي‌گيرد . در طبقي از نور... مي‌گذارد . بر لب قبر مي‌ايستد . با صداي بلند مي‌گويد: اي اهل قبور، درود بر شما، بگيريد اين هديه را که بستگان تان براي شما فرستاده‌اند».(5)
اگر به احاديث ذکر شده دقت شود، متوجه خواهيم شد که مرده‌ها چشم به راه و چشم انتظار هديه، دعا و... فرزندان و خانواده خود هستند.
سعد به عباده مي گويد:
يکي از افراد بني ساعده در سفر بود که مادرش از دنيا رفت، به رسول خدا (ص) عرض کرد: در غياب من، مادرم از دنيا رفته، اگر برايش چيزي صدقه بدهم، نفعش عايد وي مي‌گردد؟ حضرت فرمود: «بلي». گفت : شما را شاهد مي‌گيرم که محوطه درخت خرمايم را که به ثمر نشسته ،براي او صدقه قرار دادم.(6)
رفتن به زيارت قبور غير از فوايدي که براي اموات دارد، براي زندگان نيز مؤثر است؛ زيرا انسان را به ياد آخرت مي‌اندازد. هدايا و ثواب‌هايي که براي اموات مي‌فرستند، براي زندگان نيز مؤثر است و براي خودشان ثواب دارد. کسي که سوره حمد يا آيت الکرسي يا صدقه يا نماز براي اموات مي‌خواند، اول ثوابش به خود زنده مي‌رسد، بعد براي ميت.
مفهوم خيرات و صدقه اعم است . شامل هر نوع كار خير ، يا حتي نيت و فكر و انديشه خير براي مردم و يا اسلام مي شود. مي توان هر عمل خيري كه به قصد قربت انجام مي شود ، ثواب آن را به روح اموات نثار كرد.

پي‌نوشت‌ها:
1. ميزان الحکمه، ماده صدقه، شماره 10342.
2. ابراهيم (14)آيه 41.
3. کامل الزيارات، ص 222.
4 . محدث قمي، مفاتيح الجنان ، بخش زيارت قبور مؤمنين.
5 . همان.
6 . مجموعه ورام، ج2 ، ص 110 طبق نقل معاد فلسفي، ج1، ص 291.