از آنجا كه دين اسلام، آئين زندگي است، براي همۀ جنبه هاي زندگي انسان برنامه هايي ارائه كرده است؛ از جمله در مورد آميزش و مسائل زناشويي آدابي بيان نموده كه رعايت آن، در بهداشت فردي و اجتماعي، روحي و جسمي زن و شوهر، بچه دار شدن و سالم بودن آن، ازدياد محبت و غيره تأثير دارد.
همانطور كه مي دانيد يكي از مهمترين اهداف ازدواج توليد نسل سالم و صالح است. تحقق چنين امري مستلزم رعايت يك سلسه اموري است كه در ذيل به آنها اشاره مي شود:
الف- مكان آميزش: بايد به دور از حضور ديگران حتي كودكان و نوزاداني كه بيدار هستند، باشد. پيامبر اسلام(ص) مي فرمايند: «اگر در اتاقي كه كودكي در آن بيدار است با همسر خود همبستر شويد (آميزش كنيد) موجب مي شود كه كودك روي رستگاري را به خود نبيند».(1)
ب- زمان آميزش: براي آميزش زماني در نظر گرفته شده است كه عدم رعايت آن مي تواند تأثيرات بدي را به دنبال داشته باشد. طبق بعضى از روايات، مجامعت و نزديكى با همسران در ايام و ساعاتى نامناسب است و اين روايات در كتاب هاى معتبره (حديثى و فقهى) شيعه موجود و در آنها حكمت و فلسفه اين دستورات تا حدودى تشريح شده است.(2)
برخي از اين ايام و ساعات به قرار زير است:
1. جماع در شب و روزى كه ماه و خورشيد گرفته است. 2. هنگام غروب خورشيد. 3. هنگام طلوع فجر تا طلوع آفتاب. 4. شب اول ماه غير از ماه رمضان. 5. در شب آخر ماه. 6. جماع بعد از احتلام در خواب. 7. جماع در جايى كه كودكى باشد كه به آنها نگاه كند يا سر و صداى آنها را بشنود، هر چند چيزى متوجه نشود. 8. نگاه كردن به فرج هنگام جماع. 9. جماع به صورت عريان. 10. جماع در زير آسمان (بدون هيچ پوشش). 11. جماع رو به قبله و پشت به قبله. 12. هنگامى كه شكم پر است.
- در روايات تأكيد زيادي دارد بر:
زمان آميزش: اهميت برخي از اين مباحث و كراهت هايي كه در روايات نقل شده است، حتي از نظر علوم روز هم ثابت شده است. اما نسبت به برخي هنوز اطلاعات پيدا نكرده و متوجه نكتۀ آن نشده است.
مثلاً پيامبر خدا(ص) در سفارش به امام على(ع) مي فرمايد:
اى على! در آغاز، ميان و پايان ماه با همسرت نزديكى مكن، كه ديوانگى، جذام و تباه ‏مغزى، بسيار زود به سراغ وى و فرزندش مى‏آيد.
اى على! بعد از ظهر با همسرت نزديكى مكن؛ چرا كه اگر در آن هنگام، ميانتان فرزندى تقدير شود، كژْ چشم خواهد بود و شيطان، از كژْ چشمى انسان، شادمان مى‏شود.
اى على! در شب عيد قربان با همسرت نزديكى مكن؛ زيرا اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، شش انگشت يا چهار انگشت خواهد داشت.
اى على! در زير درختى ميوه ‏دِه با همسرت آميزش مكن؛ چرا كه اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، جلاّد، قاتل يا عريف خواهد بود.
اى على! در زير نور خورشيد و تابش آن با همسرت نزديكى مكن، مگر اين كه پرده‏اى آويخته باشى كه شما را مى‏پوشاند؛ چرا كه اگر ميانتان فرزندى تقدير شود تا پايان عمر در تيره‏بختى و تهى‏دستى خواهد بود.
اى على! ميان اذان و اقامه با همسرت نزديكى مكن؛ زيرا اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، به خونريزى علاقه‏مند خواهد بود.
اى على! در نيمه شعبان با همسرت نزديكى مكن، زيرا اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، بدْشگون خواهد بود و نشانى سياه بر چهره خواهد داشت.
اى على! با همسرت در آخرين روزهاى پاكى و در حالى كه تنها دو روز از او مانده باشد، نزديكى مكن؛ چرا كه اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، عشّار يا ياورِ ستمگران خواهد بود و توده‏هايى از مردم به دست او به كام مرگ خواهند رفت.
اى على! چون روانه سفرى شدى، تا مسافت سه شبانه روز ره پيمودن، با همسرت نزديكى مكن؛ چرا كه اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، يار هر ستمگرى خواهد بود كه بخواهد به تو ستمى برساند.
اى على! در نخستين ساعت شب، با همسرت نزديكى مكن؛ چرا كه اگر ميانتان فرزندى تقدير شود، اطمينانى نيست كه ساحر و از آنان كه دنيا را بر آخرت بر مى‏گزيند، نباشد.(3)
- توصيه هاي پاياني:
1- نزديكي در سفر حلال است و اشكال شرعي ندارد، و خصوصياتي كه در روايات كراهت آمده و نسبت به شب سفر حساسيت نشان داده است، به اين معنا نيست كه حتما خصوصيات گفته شده پيش مي آيد؛ البته مقصود انعقاد نطفه مي باشد. بلكه به اين معنا است كه زمينه پيدايش آن موارد، بيشتر است. در ضمن در روايت آمده كه در همان شبي كه به مسافرت رفتي، نزديكي نكن، نه اين كه در مسافرت نزديكي نكن: «يا علي إذا خرجت في السفر فلا تجامع أهلك تلك الليلة فإنه إن قضي بينكما ولد ينفق ماله في غير حق»(4) اي علي وقتي براي سفر خارج شدي در همان شب با همسرت نزديكي نكن كه اگر فرزندي منعقد شود مالش را در غير حق صرف مي كند.
2- به اين مسأله توجه داشته باشيد كه انجام نزديكي شبي كه به مسافرت رفته مي شود فقط كراهت دارد، اما اگر نياز جنسي بر انسان غالب شد، بحث اهم و مهم پيش مي آيد و كراهت در مقابل به گناه افتادن، جايگاهي ندارد. ضمناً كراهت فقط به شب سفر سرايت دارد نه صبح و ظهر و عصر روزي كه فردايش به مسافرت رفته مي شود.
3- اما در مورد علت كراهت نزديكي در شب مسافرت بايد بگوييم: هنگام آميزش زن و مرد بايد آرامش و امنيت فكري و روحي داشته باشند و هيچ گونه نگراني و اضطرابي در كار نباشد. اين مسأله مهمي است و در توليد مثل و سلامتي جسمي و رواني فرزند نيز تأثير بسزايي دارد؛ اما شبي كه انسان فردايش به مسافرت مي رود، از آرامش روحي و رواني برخوردار نيست!
پي نوشت ها:
1. حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، مكتبة الاسلاميه، تهران. ج۲۰، ص۱۳2.
2. مجلسي، بحارالانوار، دار احياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق. ج ۱۰۳، ص ۲۸۱.
3. ر.ك: حلية المتقين، فصل چهارم از باب چهارم.
4. شيخ مفيد، الإختصاص، انتشارات كنگره جهانى شيخ مفيد قم، 1413 ه.ق، ص 134.
موفق باشید.