پاسخ:

بُلوغ، اصطلاحی در فقه و به معنای رسیدن انسان به مرحله‌ای از رشد است که ملزم به رعایت قوانین شرعی باشد. بلوغ یکی از شرایط عمومی الزام به تکالیف است.

 اما نشانه ی بلوغ شرعی و رسیدن به حدّ تکلیف شرعی در دختر و پسر، طبق نظر مشهور مراجع تقلید یکی از سه چیز است:

الف) روییدن موی درشت زیر شکم، بالای عورت( آلت تناسلی)؛

ب) بیرون آمدن منی، در خواب یا بیداری، با اختیار یا بی اختیار(بلوغ جنسی)؛

ج) تمام شدن پانزده سال قمری و وارد شدن به شانزده سالگی در پسران و تمام شدن نه سال قمری در دختران. البته باید توجه داشت که پانزده سال قمری در حدود 164 روز زودتر از پانزده سال شمسی است و نیز نُه سال قمری در حدود 98 روز زودتر از نُه سال شمسی است.  

ازاین روی، اگر یکی از این سه علامت پدیدار شد، شما شرعاً مکلف هستید و نماز و روزه و سایر اعمال دینی نیز بر شما لازم و واجب است و ترک گناهان نیز واجب است.

لذا هر عمل واجبی مثل نماز یا روزه را که یقین دارید ترک کرده اید، باید قضای آن را انجام دهید و از گناهانی که احیاناً مرتکب شده اید، باید توبه نمایید.

 نکته دیگر اینکه معمولاً در ابتدای سنین نوجوانی و با شروع دوره بلوغ، سطح هورمون‌های جنسی بخصوص در بدن اوج می‌گیرد  و بعد از اینکه دوره بلوغ شروع شد سطح هورمون‌های جنسی در طول روز و شب افزایش می‌یابد؛ و این باعث رشد اندام تناسلی و تولید اسپرم در مردان و مایع منی می‌شود و هر وقت کیسه‌های منی به حد کافی پر شوند خودبه خود احتلام ( خروج منی در خواب) ایجاد می‌شود و فرد محتلم می‌شود و علاقه خاصی به زمینه‌های شهوی پیدا می‌کند.

منتها باید توجه داشت که بلوغ جنسی در نوجوانان، معلول عوامل متعددی است که برخی از آن‌ها عوامل جسمانی و فیزیولوژیکی از قبیل ترشح هورمون‌های جنسی، طبیعت افراد است و برخی دیگر عوامل محیطی و تربیتی مانند شیوه‌های تربیتی والدین، آب وهوا، منطقه جغرافیایی و... است؛ همه این عوامل در بلوغ جنسی افراد تأثیر می‌گذارند و جوانان تحت تأثیر این عوامل دچار بلوغ جنسی زودرس و بلوغ به موقع و همین طور بلوغ دیررس می‌شوند. بنابراین بلوغ جنسی و خارج شدن منی، در همه افراد یکسان نیست و سن مشخصی ندارد، برخی افراد ممکن است بلوغ جنسی را در 11 و 12 سالگی و برخی دیگر در 18 و 19 سالگی تجربه کنند.

پرسشگر محترم نکته‌ای که نوجوانان و جوانان باید به آن توجه داشته باشند این که گاهی بی اطلاعی نوجوان از مسائل حساس دوران نوجوانی و بلوغ، موجب اختلال روانی و تزلزل در شخصیتش می‌گردد و درنهایت آینده‌ای مبهم و تاریک در انتظارش خواهد  بود. نوجوان باید در این دوران حساس و بحرانی، قدر نوجوانی‌اش را بداند و افکار خود را مشغول کنجکاوی ناآگاهانه و انحراف آمیز درباره ی مسائل جنسی ننماید، زیرا جستجوی بیش از حد دراین باره زمینه ی وسوسه‌های شیطانی را در وجود وی فراهم می‌آورد و ادامه ی تحصیل وزندگی طبیعی او را با دشواری و سرگردانی روبه رو می‌سازد و درنتیجه، استعدادهای سرشار و نیروی شاداب جوانی از دست می‌رود.

پاسخ:
اگر قبل از 15 سالگی بر اثر استمنا یا در خواب منی با شرایطش که بعدا ذکر می کنیم از او خارج شود علامت این است که بالغ شده است ولی اگر منی خارج نشود گرچه به خود ور برود و با خود بازی بکند و آلتش حالت نعوظ پیدا بکند ولی منی خارج نشود بالغ نشده است البته یک علامت دیگر برای بلوغ هم ممکن است قبل از 15 سالگی در نوجوان پیدا بشود و آن اینکه قبل از 15 سالگی موی درشت بالای عورت در زیر شکم بیرون آمده باشد این هم علامت بلوغ است.
شرایط منی
خروج منى در مردان سه علامت دارد:
ا) از روى شهوت و ارضای غریزه باشد.
ب) با فشار و جستن بیرون آید.
ج ) هنگام بیرون آمدن، بدن سست شود.
در صورتی که مایعی خارج شود که نشانه های منی را نداشته باشد، پاک است و غسل هم ندارد .(1)

پی نوشت:
1. امام خمینی توضیح المسائل ، مسئله 2252. و آیت الله خامنه ای ، رساله اجوبة الاستفتائات ، س 93 و س 180.

سن تکلیف، با سن بلوغ جنسی فرق نمی کند. توضیح این که:
نشانه بلوغ در دختر، تمام شدن نُه سال قمرى است که از نه سال شمسى، 97روز و 22ساعت و 48دقيقه كمتر است و در پسر، يكى از سه چيز است:
اوّل: رویيدن موى درشت در زير شكم بالاى عورت. دوم: بيرون آمدن منى. سوم: تمام شدن پانزده سال قمرى که از 15سال شمسى، 163روز و 6ساعت كمتر است. (1)
گر قبل از پانزده سالگی، موى درشت در زير شكم بالاى عورت روییده شود و یا منی بيرون آید، در همان زمان پسر بالغ شده است و انجام تکالیف بر او واجب می شود. اگر چنین نباشد، با تمام شدن پانزده سال قمری مکلف می شود.

پی‌نوشت‌:
1. آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، م 2111.

پرسش: پسري 14 ساله هسستم به سال شمسي و بعضي از علامت هاي بلوغ را دارم.آيا همه اعمال واجب شرعي را بايد انجام دهم ؟

پاسخ: با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
به فتواي بيش تر فقها از جمله آيت الله وحيد ، نشانه بالغ شدن يکي از سه چيز است:
اول: روئيدن موي درشت زير شکم ،بالاي عورت.
دوم: بيرون آمدن مني.
سوم: تمام شدن پانزده سال قمري در پسران و تمام شدن نه سال قمري در دختران. (1)

بنابر اين اگر يکي از اين علامت ها را داريد ،شرعا به تکليف رسيده و بايد همه اعمال واجب شرعي را انجام دهيد .
پي‌نوشت‌:
1. توضيح المسائل مراجع، ج2، ص324، مسئله 2252 .