با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
اگر از حقوقتان مبلغي اضافه بيايد. بايد خمسش (يعني يک پنجم آن )داده شود گرچه بدهکاري به بانک داشته باشيد. بنابراين بر مقدار مازاد بر پرداخت اقساط و خرجي ماهانه خمس تعلق مي گيرد. ولي حقوق زکات ندارد و اگر تا کنون سال خمسي دقيق و معيني نداشته ايد بايد با دفتر آيت الله مکارم به شماره 02517840001 تماس بگيريد .(1)
پي نوشت :
1. آيت الله مکارم ،توضيح المسائل ،م 1475.

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
1- به پول کارگري که در مقابل کار خود حقوق مي گيرد و پس انداز مي کند بعد از گذشت سال برآن پول خمس تعلق مي گيرد (1)
2- در روايات نداريم که خمس به مالي که مفت و مجاني به ما رسيده ،تعلق مي گيرد، بلکه غنيمت است . معناي غنيمت منحصر به مالي که از طريق جنگ به دست مي آيد نيست ، بلکه غنيمت به مطلق منفعت که براي انسان پيدا مي شود ،گفته مي شود ،چه از طريق کار و کسب کردن باشد و چه از طريق جنگ با کفار باشد.
مسأله خمس در قرآن کريم به صورت کلي بيان شده است . کليت قرآن کريم نياز به تفسير و بيان دارد . جزئيات مسئله خمس و بيان تفسير آيه شريفه در روايات اهل بيت عليهم السلام بيان شده است.
خداوند در قرآن کريم نسبت به خمس چنين مي فرمايد:
و اعلموا انما غنمتم من شيء فان لله خمسه و للرسول و لذي القربي و اليتامي و المساكين و ابن السبيل ان كنتم آمنتم بالله و ما انزلنا علي عبدنا يوم الفرقان يوم التقي الجمعان و الله علي كل شيء قدير ؛(2)
« بدانيد كه هر گونه غنيمتي به دست آورديد ، خمس آن براي خدا ، براي پيامبر ، براي ذي القربي و يتيمان و مسكينان و واماندگان در راه ( از آن ها ) است ، اگر به خدا و آن چه بر بنده خود در روز جدايي حق از باطل ، روز درگيري دو گروه ( با ايمان و بي ايمان) روز جنگ بدر نازل كرديم ، ايمان آورده ايد ، و خداوند بر هر چيزي تواناست . »
واژه غنيمت که در آيه بيان شده ، به معناي فايده و بهره است كه بدون تلاش و كوشش عادي آن را به دست آورده باشد كه غنيمت جنگي يكي از آن موارد است .(3)
هم چنين از نظر مفسران قرآن نيز (4) و هم از نظر روايات اهل بيت عليهم السلام معناي وسيعي دارد كه هم شامل غنيمت جنگي مي شود و هم شامل ديگر بهره ها و غنيمت هاي مادي.
با در نظر داشت همين معنا، در روايات اهل بيت علاوه بر غنائم جنگي، نسبت به در آمد از راه تجارت، معادن، و گنج و امثال اين ها وجوب خمس بيان شده است. (5)
با توجه به رواياتي که در تفسير آيه شريفه و در خمس بيان شده است، مراجع وفقهاي شيعه، وجوب خمس را در هفت چيز بيان نموده اند:
اول منفعت كسب .
دوم معدن .
سوم گنج .
چهارم مال حلال مخلوط به حرام .
پنجم جواهرى كه به واسطه غواصى يعنى فرو رفتن در دريا به دست مي آيد .
ششم غنيمت جنگ .
هفتم زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد .
توضيح هرمورد را در رساله هاي عمليه توضيح المسائل بيان نموده اند(6).
پي نوشت ها :
1. آيت الله سيستاني، توضيح المسائل، مسأله 1722
2. قاموس قرآن، ج5، ص 123. ماده غنم
3. انفال(8)آيه 41
4. مجمع البحرين، ماده غنم ، ج 3، ص 333و تفسير قرطبي، ج 4 ص 284 ، تفسير فخر رازي، ج،15، ص 164 ، تفسير المنار، ج 10 ، ص 7 ـ 3 ـ تفسير روح المعاني ، ج 10، ص 2، مجمع البيان ، ج 4 ، ص 544 ـ 543 تفسير الميزان ، ج 9 ، ص 99
5. وسائل الشيعه، ج6 کتاب الخمس ابواب مايجب فيه الخمس باب 1-12.
توضيح المسائل مراجع، ج2، مسأله 1751 به بعد.