پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
پيش از راهنمايي دوست خود بايد اطلاعات كافي در مورد دوستي و رفاقت و آسيب هاي آن داشته باشيد تا بهتر بتوانيد او را راهنمايي كنيد. در خواست دوست تان براي ارائه دليل قانع كننده ،در خواست به جايي است . اگر نتوانيد به اين درخواست پاسخ مثبت و قانع كننده دهيد، از اصرار خود صرف نظر كنيد. چه بسا خواسته شما صرفاً‌ مربوط به فرهنگ خاص خودتان باشد، نه فرهنگ ديني كه دليل ديني داشته باشد يا حداقل با دلايل عقلي و روان شناسي و تربيتي هماهنگ باشد.
مطالبي كه در مورد دوستي مي توانيد براي دوست تان بگوييد، بخشي از آن را براي تان بازگو مي كنيم.
انسان موجودي است اجتماعي كه عشق و علاقه به زندگي توأم با رفاقت و دوستي و انس با ديگران يكي از ضرورت هاي سازمان وجودي اوست. احساس نياز به معاشرت صميانه وهمدلي و همراهي با ديگران را دارد .مولي علي مي فرمايد : "غريب كسي است كه دوستي نداشته باشد".(1)
ولي يكي از چيزهايي كه امروزه در روانشناسي روي آن تأكيد زيادي مي‏شود، نقش و تأثير عوامل محيطي و از جمله نقش گروه‏هاي همسال (دوستان) بر افراد است.
طبق نظر روانشناسان، رفتار انسان محصول تعامل متغيرهاي شخصي و محيطي است. شرايط محيطي از طريق يادگيري به رفتار انسان شكل مي‏دهند، به همين خاطر، تأثيري كه ديگران بر فرد دارند، نقش زيادي در رفتار او دارد، چرا كه بسياري از رفتارهاي انسان از طريق مشاهده به دست مي‏آيد. حال اگر با افرادي رفت و آمد داشته باشيم كه انسان‏هاي با شخصيت و خوبي بودند، مشاهده رفتار خوب آنان تأثير مثبتي در ما ايجاد مي‏كند، در نتيجه همان گونه رفتار مي‏كنيم. اما اگر با افراد بي‏شخصيت، لاابالي و فاسد و ناباب سر و كار داشته باشيم، مشاهده رفتار زشت آنان ناخودآگاه بر رفتار و حتي افكار ما تأثير منفي خواهد داشت و ما را به انحراف خواهد كشيد.
هر كسي لياقت دوستي را ندارد، دوستان در زندگي و موفقيت ها و شكست هاي آن تأثير مي‌گذارند .اخلاق و خصوصيات آن ها در روحيه افراد دخيل است.پيامبر (ص) مي فرمايند : "هر كس به طريق و روش دوست خود است، پس هريك از شما بايد ببيند با چه كسي دوست مي شود" .(2)
بايد مراقب دوستان و محيط خود باشيد ،چرا كه اين دو مي‏توانند در آبادي يا ويراني دنيا و آخرت انسان بسيار مؤثر باشند. شايد اين شعر آموزنده را شنيده باشيد كه:
تا تواني مي‏گريز از يار بد يار بد بدتر بُوَد از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند يار بد بر جان و بر ايمان زند
استاد مطهري مي فرمايد : تأثير معاشرت، چه در جهت نيكي و چه در جهت بدي خيلي واضح و روشن است. آدمي روح بسيار حساسي دارد، زود تحت تأثير واقع مي شود. ممكن است بعضي اشخاص خودشان را گول بزنند وخيال كنند محيط ومعاشرت در آن ها تأثير ندارد ، ولي اين اشتباه است و انسان با روحي بسيار حساس و قابل تغيير آفريده شده است.(3)
در بخشي از نامه خود نوشته ايد : " دوست ندارم با دوستاش تفريح بره يا مثلا بره خانه دوستش."
دلايل اين سخن براي ما روشن نيست. اگر دوستانش همجنس خودش و دختر باشند ، و شايستگي ها و معيارهاي يک دوست خوب از نظر اسلام را دارند ، چه مانعي دارد که با آن ها ارتباط داشته باشد و در محيط هايي که زمينه هاي فساد وجود ندارد به تفريح برود؟ خصوصا امروزه که در بعضي از شهر ها محيط هايي براي تفريح و استراحت زنان که کاملا محفوظ نيز هستند تهيه شده ، زنان و دختران در امنيت کامل در آن محل ها حضور مي يابند و خستگي روح را از تن بيرون مي کنند.
هم چنين چه مانعي دارد که ايشان در منزل دوستان خوب با اطلاع وهماهنگي خانواده و اجازه پد و مادرش حضور پيدا کند؟
آيا فکر نمي کنيد اين نوع تفکر صحيح نباشد ؟
نوشته ايد : " تنها دليلي که براي او مي آورم اين است که فرهنگ من اين اجازه رو نمي دهد که دختر تنها جايي بره، ولي در فرهنگ او چنين چيزي رو قبول نمي کند"
آيا اين دليل کافي است ؟ اگر جاي او باشيد و او همين دليل را براي منع رفت و آمد شما با دوستان تان بياورد آيا از او مي پذيريد ؟ قطعا نمي پذيريد.
بنابراين توصيه مي کنيم اگرايشان با دوستاني معاشرت دارد که معيارهاي اسلامي دوستي را دارا هستند و در محيط هايي رفت و آمد دارد که فساد در آن محيط ها نيست ، براي تحميل فرهنگ خود بر ايشان بر سخنان خويش اصرار نورزيد. اما اگر دوستان وي افراد ناباب و فاسد و يا مکان هايي که براي تفريح مي رود مناسب نيست ، بهتر آن است با مهرباني و دوستي ، شرايط يک دوست خوب و يا يک محيط خوب براي تفريح را به او متذکر شويد . با استفاده از روايات و احاديثي که از اهل بيت در اين زمينه بيان شده، براي او دليل بياوريد تا اوقانع شود.

پي نوشت ها:
1. غررالحكم، ص414، شماره حديث 946.
2. ميزان الحكمه،ج 5، ص297.
3. حكمت ها و اندرزها،ص280.