نماز وحشت

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسش گر گرامي شب اول قبر اولين شبي نيست كه شخص به خاك سپرده مي شود، بلكه اولين شبي است كه انسان از دنيا مي رود و مي ميرد، امام صادق (ع) فرمود:«الْبَرْزَخُ الْقَبْرُ وَ هُوَ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ بَيْنَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة (1) برزخ قبر است و اين قبر و برزخ همان ثواب كارهاي خوب و عقاب كارهاي بد انسان است كه در عالمي بين دنيا وآخرت به انسان مي سد.» قبر دو تا معنا دارد. يكي همين گودالي است كه در قبرستان است و جايگاه بدن مادي ما است كه بعد از مرگ تا قيامت ديگر با اين بدن كاري نيست. يك بدن ديگري كه روح به آن بدن تعلق مي گيرد بنام بدن برزخي كه مثل اين بدن است ولي سنگيني ندارد شبيه بدني است كه ما در خواب مي بينيم. البته هزاران بار كامل تر از اين بدن ما است. در عالم برزخ روح با بدن مثالي است كه مثل اين بدن است. پس طبق اين حديث شريف شب اول قبر يعني شب اول حيات برزخي انسان، حال اگر كسي در دريا از دنيا رفته است، ولي در درون قبر خاكي دفن نشده، بلكه غرق شده يا جنازه اش برنگشته يا مثل هندي ها كه مرده را مي سوزانند و بر باد مي دهند، او را سوزانده و خاكستر كرده اند و قبر خاكي ندارد. باز شب اول قبر و برزخ خواهد داشت، و متناسب با اعمال خوب و بدش در عالم دنيا به ثواب يا مجازات خواهد رسيد. در واقع ما به اين قبر خاكي كاري نداريم. سوال و فشار قبر براي برزخ است. در عالم برزخ اين اتفاقات رخ مي دهد و نماز وحشت و شب اول قبر براي اين انسان ها نيز موثر و مفيد هست، از همه مهم تر قرآن در مورد قوم نوح مي فرمايد: «مِمَّا خَطيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا ناراً فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً »(2) (آرى، سرانجام) همگى بخاطر گناهانشان غرق شدند و در آتش دوزخ وارد گشتند، و جز خدا ياورانى براى خود نيافتند.
حال معناي اين كه بعد از غرق شدن وارد آتش شدند چيست؟ معنا اين است كه بلافاصله با بدن هاي برزخي عذاب شدند، همان طور كه در تفسير نمونه به اين مطلب اشاره شده است: «تعبير آيه نشان مى‏دهد كه آنها بعد از غرق شدن، بلافاصله وارد آتش شدند، و اين عجيب است كه از آب فورا وارد آتش شوند! و اين آتش همان آتش برزخى است، چرا كه طبق گواهى آيات قرآن گروهى بعد از مرگ در عالم برزخ مجازات مى‏شوند، و طبق بعضى از روايات" قبر" يا باغى از باغهاى بهشت است يا حفره‏اى از حفره‏هاى دوزخ‏»(3)
پس عذاب و ثواب حتي براي مرده هايي كه غرق مي شوند نيز هست و نماز شب اول قبر براي راحتي آن ها نيز موثر خواهد بود. و شب اول قبر آن ها همان شبي اولي است كه مي ميرند.
پي نوشت ها:
1. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه.ق، ج 6، ص 218.
2. سوره نوح (71)آيه 25.
3. مكارم شيرازى ناصر، تفسير نمونه، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ اول، 1374ش. ج 25، ص 86.
موفق باشید.