دعای توسل

مفاد دعای توسّل، دعا و درخواست حاجت از درگاه خداوند است؛ با این ویژگی که هنگام دعا، خدا را به حق اولیاء و آبرومندان درگاهش قسم می‏دهیم و از او می‏خواهیم که به حق آنان، حاجت و دعای ما را برآورده سازد. چنین درخواستی، نشانه مقام اولیای الهی نزد خداوند است و هیچ‏گونه منافاتی با توحید ندارد.
أَقُولُ وَجَدْتُ فِي نُسْخَةٍ قَدِيمَةٍ مِنْ مُؤَلَّفَاتِ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ مَا هَذَا لَفْظُهُ هَذَا الدُّعَاءُ رَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ بَابَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنِ الْأَئِمَّةِ ع وَ قَال مَا دَعَوْتُ فِي أَمْرٍ إِلَّا رَأَيْتُ سُرْعَةَ الْإِجَابَةِ وَ هُوَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ وَ أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ مُحَمَّدٍ ص يَا أَبَا الْقَاسِمِ يَا رَسُولَ اللَّهِ يَا إِمَامَ الرَّحْمَةِ يَا سَيِّدَنَا وَ مَوْلَانَا إِنَّا تَوَجَّهْنَا وَ اسْتَشْفَعْنَا وَ تَوَسَّلْنَا بِكَ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاكَ بَيْنَ يَدَيْ حَاجَاتِنَا يَا وَجِيهاً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّه...
از نظر سندی دعای توسّل معروف و مذکور در برخی منابع حدیثی و دعا وارد شده است که محمد بن بابویه آن را از ائمه معصومین روایت کرده است بدون آن که به اسناد و سلسله روایت اشاره کرده باشد.(1)
گرچه از جهت علم حدیث سند این دعا به خاطر عدم ذکر معصوم خاص و سلسله روایات قوی به نظر نمی رسد. ولی خواندن این دعا نظر به این که مضمون آن توسل به اشرف مخلوقات خداوند یعنی معصومین چهارده گانه می باشد خوب است و موجب برآورده شدن حاجات خواهد بود.
ولی علاوه بر این عباراتی همانند و هم‏سبک با دعای توسّل، در احادیث شیعه و سنی از نبی اکرم(ص) نقل شده است؛ مانند حدیث عثمان بن حنیف که بر اساس آن پیامبر اکرم(ص) فرمود:
أَنَّ عُثْمَانَ بْنَ حُنَيْفٍ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ ضَرِيرٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ شَكَا إِلَيْهِ ذَهَابَ بَصَرِهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص ائْتِ الْمِيضَاةَ فَتَوَضَّأْ ثُمَّ صَلِّ رَكْعَتَيْنِ وَ قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ وَ أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ يَا مُحَمَّدُ إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى رَبِّكَ لِيُجْلِيَ عَنْ بَصَرِي اللَّهُمَّ شَفِّعْهُ فِيَّ وَ شَفِّعْنِي فِي نَفْسِي قَالَ ابْنُ حُنَيْفٍ فَلَمْ يَطُلْ بِنَا الْحَدِيثُ حَتَّى دَخَلَ الرَّجُلُ كَأَنْ لَمْ يَكُنْ بِهِ ضُرٌّ قَطُّ ؛ (2) عثمان بن حنيف مى‏گويد: مرد مريضى خدمت پيامبر آمد و از نابينايى‏ چشمش ناله كرد. پيامبر(ص)فرمود: برو وضو بگير و دو ركعت نماز بخوان و بعد از نماز بگو «خدايا! از تو مى‏خواهم و محمّد(ص) را كه پيغمبر رحمت است- واسطه قرار مى‏دهم تا چشمم را پر نور گردانى. خدايا! شفاعت او را در باره من بپذير».
عثمان بن حنيف مى‏گويد: از مجلس برنخاسته بوديم كه آن مرد آمد مثل اين كه اصلا مريض نبوده است.
در منابع ذیل این دعا آمده است: بحارلانوار و البلد الامین کفعمی و مفاتیح الجنان ‏
پی نوشت:
1. علامه مجلسی،بحارالانوار، ناشر اسلاميه‏،تهران‏،سال مختلف،‏نوبت چاپ مكرر،ج 99، ص 249-247.
2.قطب راوندى،الخرائج و الجرائح‏،ناشرمدرسه امام مهدى‏چاپ قم‏،سال 1409 ق‏،نوبت اول‏، ج‏1، ص 56.