آداب گوش کردن به قرآن چیست ؟

گوش فرا دادن و سکوت از جمله آدابی است كه باید در هنگام قرائت قرآن رعایت شود، و این امری است كه خود قرآن به آن توصیه نموده چنانکه فرموده:« وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»(1) «هنگامی كه قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید مشمول رحمت خدا شوید».
خاموشی و سكوت در هنگام استماع قرآن، توجه و تدبر در آیات الهی را به دنبال دارد، و موجب رقّت قلب و انقلاب روحی و خوف تؤام با گریه و زاری است.
البته مقصود از «استماع قرآن»، استماع با خصوصیات ویژه‌ای است كه یك دگرگونی روحی و معنوی در انسان ایجاد كند و چنین استماعی است كه مورد سفارش قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت(ع)بوده و آثار پربركتی به همراه دارد. لذا مقدمه آن، آشنایی با محتوا و مفاد آیات قرآن کریم است و لازم است هر مسلمانانی به اندازه توانایی و استعداد و امکانات خود نسبت به ترجمه و تفسیر آیات آگاهی پیدا کند.
اما نکته ای که درباره وجوب یا عدم وجوب حکم استماع قرآن لازم به ذکر است این است که فقها با استناد به آیه 204 سوره أعراف و روایات اهل بیت (علیهم السلام) ، استماع «حمد» و «سوره» را كه امام جماعت قرائت می‌كند، بر مأمومین واجب می‌دانند؛ زیرا در نماز تنها «حمد» و «سوره» جزء قرآن است و بقیه ذكرهای نماز جزء قرآن نیست، هر چند محتوای آن ذكرها در قرآن و روایات وجود دارد؛ از این‌ رو، از میان همه ذكرهای نماز، حكم وجوبی استماع فقط در مورد «حمد» و «سوره» است؛ البته تا آنجایی كه صدای امام جماعت شنیده می‌شود.
اما در غیر نماز، لزوم استماع و گوش دادن به قرآن، دستوری مستحبی است یعنی بهتر است که هنگام قرائت قرآن به آن گوش فرا داده شود و حواس انسان متوجه الفاظ و معانی قرآن باشد تا از یک سو حرمت این کتاب آسمانی حفظ شود و از سوی دیگر برکات و معارف ارزشمندآن مشمول حال انسان گردد.
بنابراین اگر ضمن انجام کارهای منزل، قرآن هم پخش کنید اشکال شرعی ندارد و اگر در ضمن پخش، به آن گوش دهید از ثواب گوش دادن به قرآن و برکات آن بهره مند می شود.
پی نوشت ها:
1. أعراف(7) آیه 204.