با سلام و خسته نباشید. سوالم اینه که چرا ما با وجود اینکه می دونیم جسم کسیکه فوت شده زیر خروارها خاک از بین رفته و روحش هم که همیشه نزدیک جسمش نیست، اما خودمون رو ملزم می دونیم به مزار اموات بریم. مگه از هر جایی که باشیم اگه قران یا دعا بخونیم واسه اموات بهشون نمی رسه؟ رفتن ما بر سر مزار اونا چه فایده ای داره براشون؟ در ضمن اینو می دونم که یه آیه تو قرآن هست که به پیغمبر(ص) میگه بر سر قبور منافقان نایست. و این نشون میده پیامبر(ص) برای احترام و طلب مغفرت برا اموات مومنان به سر قبورشون میرفتن. اما نمی تونم بفهمم چرا از هر جا بودن این کارو نمی کردن.لطفا قانعم کنین.
با ثشکر
پرسشگر گرامي، با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
طبق بینش اسلامی، انسان دارای دو بعد مهم روح و جسم است و حقیقت انسان نیز همان روح وی می باشد و هنگام مرگ روح انسان از جسم مادی و دنیایی جدا. می شود و در عالم برزخ به همراه بدن برزخی به سر می برد. ولی باید توجه داشته باشید که گرچه هنگام مرگ تدبیر روح نسبت به بدن قطع و جدا می شود. اما توجه روح نسبت به بدنی که یک عمر به همراه وی بوده قطع نمی شود و لذا شخص میت علقه و توجه ای به بدن دنیایی خود و لو بعد از گذشت سالها دارد و لذا قبر میت مورد عنایت و توجه وی می باشد.
از سوی دیگر ما باید بین انجام یک عمل نیک برای میت و زیارت قبور تفکیک قائل شویم و گرچه لزومی ندارد که برای خواندن فاتحه و ... منتظر حضور در کنار مزار میت باشیم و در هر لحظه و هر مکان می توانیم این أعمال را به نیابت از آنها انجام داده و ثواب آن را به ایشان هدیه کنیم. اما نباید غافل باشیم که خود زیارت قبور هم فوایدی برای زیارت شونده و زیارت کننده دارد و این فواید از راه دور حاصل نمی شود.
زیارت کننده با زیارت قبور به یاد مرگ و آخرت افتاده و با سر زدن به مزار نزدیک ترین افراد خود که روزهای طولانی با ایشان انس داشته و اکنون از دیدن آنها محروم شده به فکر محروم شدن دیگران از دیدن خود وی می افتد و باور وی نسبت به مرگ بیشتر می شود و لذا سعی می کند زاد و توشه ای برای آخرت خود بر دارد و لذا با دیدن اهل قبور از سرمستی و شادی های کاذب وی کم می شود چنانکه با دیدن اهل قبور غم های بی فایده وی نسبت به امور دنیایی نیز کاسته می شود و وقتی می بیند که عاقبت امر وی به قبرستان ختم می شود برای رسیدن به منافع زودگذر دنیایی نفس نفس نمی زند.
همچنین طبق آنچه از روایات معصومین (علیهم السلام) استفاده می شود شخص زیارت شونده نیز به سبب توجه و ارتباط خاصی که به قبر و بدن خود دارد از آمدن شخص زیارت کننده با خبر شده و در همان لحظات کوتاه خوشنود شده و با وی انس می گیرد چنانکه در در رواياتي از امام صادق(ع) دربارة زيارت اهل قبور آمده:« إِنَّهُمْ يَأْنَسُونَ بِكُمْ فَإِذَا غِبْتُمْ عَنْهُمُ اسْتَوْحَشُوا» (1) « آنها با شما انس مي گيرند و وقتي از كنار آن ها مي رويد تنها شده و وحشت مي كنند».
همچنین در حدیث معتبر دیگری راوی نقل می کند که از امام کاظم (ع) پرسیدم که «الْمُؤْمِنُ يَعْلَمُ بِمَنْ يَزُورُ قَبْرَهُ » «آیا شخص مؤمن نسبت به کسی که به زیارت وی رفته با خبر است» حضرت فرمود:
« نَعَمْ وَ لَا يَزَالُ مُسْتَأْنِساً بِهِ مَا زَالَ عِنْدَهُ فَإِذَا قَامَ وَ انْصَرَفَ مِنْ قَبْرِهِ دَخَلَهُ مِنِ انْصِرَافِهِ عَنْ قَبْرِهِ وَحْشَة»؛ (2) « بله، مادامى كه زائر بر سر قبرش هست پیوسته با او مأنوس مىباشد و وقتى زائر بلند شده و از سر قبر او بر مىگردد از برگشتن وى وحشتى در شخص ميّت پيدا مىشود».
بنابراین نباید چنین فرض کنیم که شخص میت هیچگونه اطلاعی از شخص زیارت کننده ندارد و لذا اگر ما هدایای خود که همان فاتحه و قرائت قرآن و صدقه دادن و .. را در حضور شخص میت در کنار قبر وی انجام دهیم مطمئنا فواید بیشتری برای میت دارد چنانکه فرض کنید روز مادر شده و شما در تهران و مادر شما در روستایی در سیستان و بلوچستان زندگی می کند اگر روز مادر هدیه خود را از طریق پست برای مادر ارسال کنید فایده بیشتری دارد یا اینکه حضوری هدیه خود را به مادر برسانید فایده اش بیشتر است؟! گرچه در هر دو صورت هدیه شما به دست مادر می رسد، اما با حضور شما خوشنودی مادر بیشتر می شود و چه بسا خوشنودی وی از حضور شما از آن هدیه ای که برای وی تهیه نموده اید بیشتر هم باشد.
پی نوشت ها:
1. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، تهران، دار الكتب الإسلامية، 1407 ه ق، ج3 ، ص228.
2. همان.
