اینکه گفته میشود بعضی اعمال بد باعث حبط اعمال خوب میشودایا دراین صورت کسی که اعمال خوبش حبط شده باکسی که عمل خوب انجام نداده چه فرقی دارد

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با این مرکز.
حبط عمل عبارت است از اين كه ثواب اعمال پيشين بر اثر گناهان بعد از بين برود . در واقع به معناى پوشاندن و محو كردن است . حبط عمل نيك را مى پوشاند.(1)
گناهانى موجب حبط عمل مى شود. اگر انسان سال ها به عبادت مشغول بوده و اينك مستحق جزا و خير كثير است , به دليل نافرمانى , ممكن است به عقوبت و عذاب الهى گرفتار شود.گويا چنين شخصى عمل نيكى انجام نداده است و عمل بد او فراگير خواهد شد.
پرسیده اید : "آیا فردی که عمل خوب داشته و عملش حبط شده با کسی که اصلا عمل خوبی نداشته یکسان است ؟"
حبط عمل در صورتی است که فرد از گناه خود توبه نکرده باشد اما اگر توبه نماید، توبه تمام آثار گناه را از بین می برد و اعمال نیک او از بین نمی رود.
دوم : درست است که حبط به معناى محو كردن اعمال نیک سابق است اما اعمال و گناهانی که موجب حبط عمل نیک انسان می شود، با یکدیگر متفاوت اند. بعضی از عوامل حبط عمل ، تمام نيكى ها را از بين مى برد مثل کفر ورزیدن نسبت به خداوند ،اما بعضى ديگر از گناهان اگر چه از بين برنده عمل خواهند بود, ولى به اندازه كفر فراگير نيستند.
مفسران مى نويسند:
در اين كه كفر و ارتداد باعث حبط مى شود ،ترديدى نيست .آياتى از قرآن گواه اين گفتار است. بنابراين اگر انسان در حالت كفر از دنيا برود, اعمالش از بين مى رود.
اما این كه آيا افراد با ايمان كه هم گناه كرده و هم اطاعت فرمان خدا و بدون توبه از دنيا مى روند ،اعمال بدشان , پاداش اعمال نيك را از بين مى برد؟
در اين مورد بين متكلمان و علماى عقايد بحث و گفت گو هست . بعد از بحث و بررسی مى توان به اين موضوع معتقد شد كه ميان گناهان مرزى وجود دارد كه درصورت ارتكاب بعضى از آن ها چون ارتداد و كفر و بقاى آن تا هنگام مرگ , تمام اعمال خوب گذشته از بين مى رود, ولى در صورت ارتكاب بعضى از گناهان , تمام اعمال نيك از بين نمى رود, مگر آن كه اصرار بر انجام گناه به اندازه اى باشد كه ديگر چيزى از عمل خوب باقی نماند. آن گونه كه قرآن مى فرمايد:
آرى , كسانى كه كسب گناه كنند و آثار گناه سراسر وجودشان را بپوشاند, آن ها اهل آتش هستند و جاودانه در آن خواهند بود. در اين صورت كه گناه پيشه انسان شود و شخص جز گناه به كار ديگرى مشغول نشود, مستحق عذاب دائمى خواهد بود. خداوند عاقبت همه را به خير و خوبى ختم كند. (2)
روشن شد :
1. بین کسی که اعمال خوبش حبط شده ،با کسی که عمل خوب انجام نداده ، فرق بسیاری وجود دارد، از جمله اینکه کسی که گناه کرده ،در صورتی که توبه نماید، اعمال نیکش به پرونده اش باز می گردد ،به خلاف کسی که عمل خوبی در نامه عمل ندارد.
2. انگیزه برای انجام عمل خوب همچنان باقی است . گنهکار می تواند با توبه راه رفته را برگردد و قدم در مسیر اطاعت خداوند بگذارد.

نکته :
در مقابل حبط، تکفیر است.تکفیر پوشانیدن و جبران کردن است(3) که به معنای باطل و بی‌خاصیت و بی‌اثر شدن به کار می‌رود.(4)
تکفیر نیز مانند احباط امری ممکن است . آیات و روایات زیادی صریحاً به آن دلالت می‌کند. یعنی همان گونه که گاه می‌شود انسان سالیان درازی زحمت می‌کشد و با مشقت فراوان سرمایه‌ای معنوی می‌اندوزد، ولی با یک ندانم‌کاری و گناه آن را از دست می‌دهد، یعنی حسنات سابق حبط می‌شود، عکس آن نیز ممکن است، یعنی گاهی می شود انسان مرتکب اشتباهات و خسارت‌های زیادی شده ، با یک عمل عاقلانه و حساب شده ، همه را جبران می‌کند و تمام گناهان سابق را بی اثر می کند. این نوع از جبران تکفیر است.(5)
خداوند می‌فرماید: «وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِی کَانُوا یَعْمَلُونَ؛(6)
کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند ،قطعا گناهان شان را از آنان مى زداییم و بهتر از آنچه مى‏کردند، پاداش شان مى‏دهیم».

پی نوشت ها :
1.تفسير نمونه , ج 2 ،ص 69.
2.بقره (2) آيه 80.
3. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج 2، ص 114.
4. قاموس القرآن، علی‌اکبر قرشی، ذیل «حبط».
5. همان، ص 116.
6. عنکبوت (29) آیه 7.