استفتا

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
کلمه نصب در لغت، به معاني : -اظهار داشتن چيزي - درد - بلا و شر به كار رفته است. (1)
اما در اصطلاح « نصب» يا «ناصبي بودن » به معناي اظهار عداوت و دشمني با امير المؤمنين(ع) است . اصل آن " نصب عداوت علي عليه السلام" است. اما در استعمال به حذف متعلق که عداوت باشد، تلفظ مي گردد. (2) بعضي از لغويون، نواصب را به قومي معنا کرده‏اند که معتقد به بغض ورزيدن به علي(ع) باشند. (3)
فقيهان شيعه در معناي ناصبي اختلاف نظر دارند. بيشتر فقيهان کسي را که اظهار عداوت نسبت به اهل بيت(عليهم السلام) نمايد، ناصبي مي‏نامند. البته بنابر فتواي بعضي فقيهان معاصر، اظهار عداوت و بغض نسبت به علي(ع) موجب ناصبي شدن نمي‏شود، بلکه ناصبي کسي است که معتقد باشد عداوت ورزيدن نسبت به علي(ع) جز دين است. (4)
مرحوم مظفر دوست داشتن اهل بيت را از ضروريات اسلام که شيعه و سني بر آن اتفاق نظر دارند، مي‏داند. وي ناصبي‏ها را دشمنان اهل بيت مي‏داند که با اين کار خود جزء منکرين ضروري دين محسوب مي‏شوند. منکر ضروري دين، منکر رسالت به حساب مي‏آيد. گرچه در ظاهر اقرار به شهادتين نمايد. (5)
ناصبي نام فرقه خاصي نيست ولي بعضي از فرقه هاي مسلمانان با علي (ع ) دشمني مي ورزيدند حتي او را لعن مي کردند. بيش تر آن ها از خوارج بودند ؛ با اين که خوارج و ناصبي‏ها دو مقوله جدا از هم هستند، لکن چون خوارج عملا با علي(ع) دشمني ورزيدند، به آنان اهل نصب و ناصبي نيز گفته مي‏شود. در اين ميان «علي بن جهم» سرسخت‏ترين ناصبي دشمن توحيد و عدل بود.
شايد علت دشمني آن ها با امام علي پذيرش حكميت در جنگ صفين باشد. زيرا آنان عده‌اي از سپاهيان حضرت بودند که در آغاز از معاويه و عمر و عاص فريب خورده و با پيشنهاد حکميت از طرف معاويه موافقت کردند. امام را به قبول آن وادار کردند. ولي پس از آن که قرارداد آتش بس و آيين نامه حکميت به امضاي طرفين رسيد و عمرو عاص در حکميت نيرنگ نمود، آنان که تازه به اشتباه خود پي‌برده بودند، به جاي آنکه خود را نکوهش کنند و از امام عذر بخواهند، مرتکب اشتباه بزرگ تري شده و حکميت را اساساً مردود دانسته و آن را مخالف با حکم خدا انگاشته، ارتکاب آن را مايه شرک و کفر اعلان کردند. از اين رو از امام خواستند که از کرده خود توبه کند و عهدنامه آتش‌بس را نقض کرده، جنگ با معاويه را از سرگيرد.
البته سال هاست كه نسل خوارج منقرض شده، تنها فرقه باقي مانده از خوارج، «اباضيه» است که بيش‏تر آنان در كشور عمان سکونت دارند، لکن تعريف ناصبي و مرام خوارج پيشين بر آنان صادق نيست.
ناصبي‏ها امروزه عملا در جهان اسلام وجود خارجي ندارند. با اين وجود، متأسفانه در بعد تفكر و رفتار و عمل، هنوز در جهان اسلام نوشته‏ها و اعمالي يافت و مشاهده مي‏شود که تداعي کننده انديشه متروک و دفن شده ناصبي است؛ مانند تخريب بارگاه ائمه بقيع(عليهم السلام)، پايه‏گذاري سنت دوري از اماکن متبرکه و بدگويي از آن‏ها، اهانت و جسارت به ساحت مقدس ائمه اطهار و امام صادق(ع) در کتاب‏ها و مقاله‏ها(6) كه بيش تر از جانب سلفي ها و وهابيون افراطي صادر مي شود.
بيش تر مسلمانان فلسطين شافعي مذهب هستند . موسس فرقه شافعيه ابوعبدالله محمدابن ادريس شافعي نيز متولد غزه بوده است .شايعه اي كه تفرقه افكنان ميان شيعيان انداخته كه فلسطينيان و مسلمانان غزه ناصبي هستند و كمك به آنان كمك به دشمنان اهل بيت است، ادعايي پوچ و بي اساس است.
پيرامون اين موضوع رك
- «فرهنگ جامع فلسطين»، مجيد صفاتاج، موسسه انتشاراتي تجسم خلاق، جلد سوم، صفحات 153 تا 157
- «الموسوعة الميسرة في الاديان و المذاهب المعاصرة»، مانع بن حماد الجهني، ج 2، ص 124
پي نوشت ها:
1. قاموس اللغْه، احمد بن محمد بن علي مقري فيومي، ج 6، ص 833.
2. شفأ الصدور في شرح زيارة العاشورا، ميرزايي ابي‏الفضل الطهراني، ج 2، ص 31. سال چاپ ، 1409 ناشر: سيد الشهداء (ع) - قم - ايران.
3. لسان العرب، ابن منظور، ج 14، ص 157 - 155؛ لغت نامه دهخدا، ج 14، ص 22782.
4. مستمسک العروة الوثقي، السيد محسن الطباطبايي، ج 1، ص 397. سال چاپ 1404 ناشر: منشورات مكتبة آية الله العظمى المرعشي النجفي - قم - إيران.
5. عقائد الإمامية - الشيخ محمد رضا المظفر - ص 72 ، ناشر :انتشارات أنصاريان - قم- ايران.
6. فرهنگ‏نامه فرقه‏هاي اسلامي، شريف يحيي الامين، ص 271.