پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
راجع به تقسيم بندي علوم از پيامبر اسلام و امام علي مطالبي آمده که به چند مورد از آن اشاره مي کنيم :
عَنِ النَّبِيِّ (ص) الْعِلْمُ عِلْمَانِ عِلْمُ الْأَدْيَانِ وَ عِلْمُ الْأَبْدَان(1)
پيامبر اسلام فرمود :دو نوع علم داريم: علم دين و علم بدن .
عليّ (ع) : العلم علمان، علم الاديان و علم الأبدان فبعلم الأديان حياة النّفوس و بعلم الأبدان حياة الأجساد و اعلم انّ الاديان اشرف من الأبدان و حراسة الأديان أوجب من حراسة الأبدان؛( 2)
امام على (ع) مي فرمايد: علم بر دو گونه است: علم دين و علم بدن. حيات روح به وسيله علم دين، حيات جسد به واسطه علم بدن است، بدان كه دين بر جسد شرافت دارد و نگهدارى دين از نگهدارى بدن لازمتر است
عليّ (ع) : العلم علمان مطبوع و مسموع و لا ينفع المسموع اذا لم يكن المطبوع.(3)
ازامام على (ع) نقل شده : علم بر دو نوع است: علم فطرى و علمى كه شنيدنى است. اگر علمى فطرى نباشد ،علم شنيدنى بىفايده است.
اما راجع به بزرگان از مسلمان و غير مسلمان هم مطالب بسيار زيادي آمده که به مواردي اشاره مي کنيم :
فارابي معلم ثاني،علوم را به پنج قسم کرده است : علم لسان ، علم منطق ، علم تعاليم ، علم طبيعي وعلم الهي ، علم مدني و فقه و کلام (4)
آگوست کنت پايه گذار مکتب پوزيتيويسم علوم را از نظرعيني و خارجي تقسيم کرد و گفته همه علوم بر اساس شش علم اصلي مي باشد : رياضيات ، نجوم ، فيزيک ، شيمي ، زيست شناسي ، جامعه شناسي .(5)
بيکن علوم را براساس ذهن تقسيم مي کند که سه نوع علم داريم :
1- حافظه ( 1- طبيعي 2-مدني ، سياسي ، مذهبي )
2- متخيّله ( شعر و موسيقي و نقاشي و...)
3- عقل و فلسفه ( 1-طبيعت 2- انسان 3-خدا )(6)
براي اطلاع بيش تر از انواع و اقسام علوم اسلامي و غير اسلامي يا نظر دانشمندان مسلمان يا غير مسلمان به کتاب عثمان بکار که با عنوان« طبقه بندي علوم در نظر حکماي مسلمان» توسط آستان قدس منتشر شده و کتاب «درآمدي بر تفسير علمي قرآن» محمد علي رضايي فصل دوم صفحات 150 تا160 مراجعه نمائيد .
پي نوشت :
1.بحارالانوار ،علامه مجلسي ، ج1 ص220 .
2. ترجمه الحکم الزاهره ، انصاري ، ص 49؛ بحارالانوار ، ج1 باب 6 ص220.
3. ترجمه الحکم الزاهره ، انصاري ، ص 49 ؛ نهج البلاغة (فيض)/ 1235 (الصّالح)/ 534.
4. احصاء العلوم فارابي ، چاپ مصر ،ص111-120.
5. درآمدي بر تفسير علمي قرآن، محمد علي رضايي ، ص155.
6. همان، ص 154.
