ترتیب سوره های قران در همه کشورهای اسلامی

پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با اين مرکز؛
ملاک و مبناي ترتيب سوره هاي قرآن، کشور هاي اسلامي نيست تا بگوئيم مثلا قرآن هاي کشورهاي ايران ، عربستان ، يمن و غيره به چه صورت است. زيرا در هر کشوري فرقه هاي مختلفي از سنّي و شيعه وجود دارد که علماي هر کدام بر مبنا و اعتقاد خويش عمل مي کنند و به آن پايبندند. الان در اکثر کشورهاي اسلامي از جمله ايران و عربستان بيش تر از قرآن خط عثمان طه استفاده مي کنند.
اما راجع به اين که فعلا قرآن به صورت ترتيب نزول است يا نه ، اتفاق نظر وجود ندارد ، بلکه تقريبا سه نظر در اين زمينه وجود دارد:
اوّل: گروهي همان طور که ترتيب آيات در سوره ها را توقيفي مي دانند ، ترتيب فعلي سوره هاي قران را هم توقيفي مي دانند(1) . مي گويند جبرئيل قرآن را مطابق ترتيبي که در لوح محفوظ داشت، بر پيامبر تلاوت مي فرمود . تلاوت در سال آخر عمر رسول خدا دو بار تکرار شد . به دستور پيامبر کاتبان وحي آيات و سوره ها را به همان ترتيب تنظيم کردند.
آنان بر اين باورند که کاتبان وحي به خود اجازه نمي دادند. بدون سوال از پيامبر آيه يا سوره اي را در جايي قرار دهند . تنظيمات مطابق دستور پيامبر انجام مي شد. قرآن در زمان رسول خدا به همين گونه ترتيب داده شد ، ولي بين دو جلد واقع نشد. ( چون نزول تا آخر عمر پيامبر ادامه داشت).
آنان به روايتي هم استناد مي کنند که مطابق آن رسول خدا (ص) درود جبرئيل را به ابي بن کعب رسانده ،خود را مأمور شمرده قرآن را بر او بخواند. به تقاضاي ابي بن کعب فضيلت قرائت سوره هاي قرآن را به ترتيبي که در مصحف فعلي موجود است ، يادآوري مي کند .
2- گروه دومي ترتيب فعلي را محصول اجتهاد صحابه مي شمرند ، به دليل اين که صحابه قرآن هاي خود را به نظم و ترتيب ديگر نگاشته بودند، از جمله ترتيب مصحف امام علي(ع) که مطابق ترتيب نزول بوده است.
3- گروه سوم بر اين نظرند که مقداري از نظم موجود از رسول خدا رسيده و بقيه اش را اصحاب ترتيب داده اند .
گر چه رأي اول به نظر ما قابل قبول تر است ، ولي نمي توان از دلايل قول دوم هم چشم پوشيد و با توجه به آن ، نظر قطعي مشکل است. (2)
پي نوشت ها:
1 . قرآن هرگز تحريف نشده است ، علامه حسن زاده آملي .
2. تاريخ قرآن کريم ، سيد محمد باقر حجتي ، ص85-92؛تاريخ جمع قرآن کريم ،سيد محمد رضا جلالي نائيني).