خمس و زکات

پرسشگر گرامي با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه مبارك
اگر براي نيازهاي زندگي مانند خريد خانه يا هزينه عروسي، پس انداز کنيد ، به فتواي بعضي خمس دارد. به فتواي بعض ديگر خمس ندارد . فتواها چنين است:
1- خمس دارد.(1)
2- كسي كه براي تا مين مخارج زندگي در سال هاي آينده همچون جهيزيه دختر يا خريد منزل لازم است پول يا جنسي را كنار بگذارد و بدون اين كار نتواند درسال هاي آينده مخارج خود را تامين كند، پول يا جنسي را كه كنار مي گذارد، خمس ندارد.(2)
3- چيزهائي كه در زندگي به آن احتياج دارد، مانند خانه ،اثاثيه و جهيزيه دختر و نمي تواند يکدفعه تهيه نمايد ، ولي در مدت كمي مثلا دو سال و سه سال مي تواند آن چيز را بخرد و عرفا مي گويند محتاج به آن چيز است و پس انداز كردن پول هم براي خريد آن چيز باشد، باز هم خمس ندارد، ولي اگر بخواهد بعد از مدت طولاني مثلا بعد از بيست سال آن چيز رابخرد ، به طوري كه عرفا نگويند فعلا به آن محتاج است ، پولي كه پس انداز كرده، اگر از يك سال گذشت، خمس دارد.(3)
4- خمس دارد، ولي در موارد ضروري حاكم شرع مي تواند ارفاق هائي لحاظ كند.(4)
5 - خمس دارد مگر اين كه پس انداز كردن لازم باشد . در اين صورت اگر بعد از سال خمسي در آينده نزديك (مثلا دو سه ماه پس از سال خمسي ) در راه هاي مذكور مصرف شود، خمس ندارد.(5)
6- اگر براي تهيه جهيزيه و خانه راهي جز پس انداز پول نباشد، پس انداز، خمس ندارد.(6)
لطفا هرگاه سوال شرعي مي پرسيد، نام مرجع تقليد خود را ذکر کنيد تا بر اساس نظر مرجع شما پاسخ دهيم.
پي نوشت ها:
1. امام خميني، استفتاآت، ج 1 ، س 28، از مسائل خمس؛ آيات عظام: تبريزي، سيستاني، صافي، وحيد خراساني، نوري همداني، توضيح المسائل (به ترتيب ) مسئله 1786 ،1747، 1786، 1773، 1785.
2. آيات عظام زنجاني و صانعي، توضيح المسائل ( به ترتيب ) ج 2، مسئله 1786، مسئله 1776.
3. آيت الله بهجت، توضيح المسائل، مسئله 1391.
4. آيت الله مكارم، استفتا آت، ج2، س 516 .
5. آيت الله خامنه اي، استفتا ات، س 908.
6. آيت الله فاضل لنكراني، توضيح المسائل، مسئله 1843؛ استفتاآت ج1، ص 176، س675 ؛ آيت الله صافي، جامع الاحكام، ج1، س705 و706 و750 با اين تفاوت كه خانه مورد نياز فعلي باشد، و در جهيزيه، دختر در معرض ازدواج باشد و خريد بعضي اقلام جهيزيه بدون پس انداز ممكن نباشد.
لطفا هرگاه سوال شرعي مي پرسيد ،نام مرجع تقليد خود را ذکر کنيد تا بر اساس نظر مرجع شما پاسخ بدهيم .
در هديه چند نظر هست:
1- خمس ندارد . (1)
2- بنا به احتياط واجب اگر از مخارج سال زياد بيايد خمس دارد . (2)
3-اگر از مخارج سال زياد بيايد، بايد خمسش را داد. (3)
4- اگر هديه چيز کم يا کوچکي باشد که نوعا تا آخر سال مصرف مي‌شود، خمس ندارد و گرنه بايد خمسش را داد. (4)
اگر بر سود هديه هم سال بگذرد ،خمس بر سود هديه تعلق مي گيرد .( 5 )
پي¬نوشت¬ها:
1. امام خميني، توضيح المسائل، مسئله 1753؛ آيت الله خامنه‌اي، استفتاآت، س 850؛ آيت الله صانعي، توضيح المسائل، مسئله 1752؛ آيت الله نوري همداني، توضيح المسائل، مسئله 1749.
2. آيات عظام: بهجت؛ فاضل لنکراني؛ مکارم شيرازي، توضيح المسائل (به ترتيب ) مسئله: 1377، 1818 و1477.
3. آيات عظام: اراکي، خوئي، سيستاني، صافي، گلپايگاني، توضيح المسائل مراجع، ذيل مسئله 1753؛ کوکبي تبريزي، توضيح المسائل، مسئله 16750.
4. آيت الله تبريزي، توضيح المسائل، مسئله 1762 و استفتاآت، س819، آيت الله شبيري زنجاني، توضيح المسائل، ج 2، مسئله 1762 (بلکه بنابر احتياط اگر مال ارزشمندي هم نباشد ،خمس آن را بدهد)، آيت الله وحيد خراساني، توضيح المسائل، مسئله 1760.
5 . امام خميني، استفتائات، ج 1 ، ص 372 ، س 81 ، 86 ، 87 از مسائل خمس .