حد و مرز احترام به پدر و مادر؟

پرسش: حد و مرز احترام به پدر و مادر؟ شرح : با عرض سلام و خسته نباشيد... در قران گفته شده که بايد از فرمايشات پدر و مادر به طور کامل و بي هيچ چشم داشت و ناراحتي و حتي بدون گفتن يک نممود اوايي از روي ناراحتي اطاعت کرد!حالا ميخواستم ببينم که اين حد ومرزش چجوري هست؟به غير از اون چيزي که قرآن گفته که اگر در راه کفر بود از پدر يا مار اطاعت نکنيد!آيا واقعا کفر يا امورمادي که مانع رسيدن به امور معنوي مي شه مسئله يا موضوع ديگر نيست که ما اطاعت نکنيم؟ من خودم چند بارمشکل ضروري داشتم ولي مادرم به من ميگفت اين کار رو بکن... مثل درس خواندن...

پاسخ: پرسشگر گرامي باسلام و تشکر از ارتباط با اين مرکز.
از روايات معصومان استفاده مي‌شود كه والدين چه مؤمن باشند و چه كافر و چه نيكوكار و چه معصيت كار بايد مورد احترام قرار گيرند و استثنا بردار نيست. امام‌رضا(ع) مي‌فرمايد: "نيكي به والدين واجب است گرچه مشرك باشند، ولي در معصيت خدا نبايد آنان را اطاعت كرد".[1]
قرآن مجيد تنها در يك مورد مخالفت با پدر و مادر را جايز دانسته و آن صورتي است كه پدر و مادر فرزند را به شرك فرا خوانند، ولي در ساير موارد به رفتار پسنديده توصيه نموده است.[2]
امام باقر(ع) مي‌فرمايد: "سه چيز است كه خداوند دربارة آن‌ها براي مخالفت رخصت نفرموده است: رد امانت به نيكوكار و بد كردار،‌ وفا به پيمان نسبت به نيكوكار و بدكردار و خوش رفتاري با پدر و مادر، نيكوكار باشند يا بد كردار".[3]
البته احترام گذاشتن به پدر و مادر به معناي قبول همة نظريات آنان نيست. فرزند مي‌تواند با رعايت ادب و متانت و حفظ جايگاه پدر و مادر نظر خود را در موضوعات مختلف بيان كند و از منطق خود دفاع نمايد. والدين نيز نبايد توقع داشته باشند كه فرزندشان هميشه پيرو نظريات آن‌ها باشد. مهم حفظ حدود و رعايت تواضع و فروتني است. هرگز قرآن و روايات معصومان از فرزندان نمي خواهد در بست تمام نظريات پدر و مادر را بپذيرند، بلكه آية‌"فبشّر عباد الّذين يستمعون القول فيتبعون احسنه".[4] بندگاني را بشارت مي‌دهد كه سخنان را مي شنوند و بهترين را انتخاب مي كنند، فرزندان را نيز در بر مي گيرد. فرزندان بايد از جدل و بحث هاي بيهوده كه ممكن است به تيرگي روابط و موجب ناراحتي پدر و مادر بيانجامد، اجتناب ورزند، يعني براي پدر و مادر حريم قائل شوند. در هر حال دو مسئله وجود دارد: يكي احترام به پدر و مادر كه هميشه بايد باشد و دوم اطاعت از آنها كه اين هميشگي نيست. اطاعت از آن‌ها در كارهاي خوب، حتي در كارهاي مباح است، اما اطاعت از آن‌ها در كارهاي گناه و يا آنچه به نفع و مصلت واقعي شخص نيست، لازم، بلكه جايز نيست.
پي نوشت ها:
1.عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 124.
2.لقمان(31) آيه 15.
3.اصول كافي، ج 3، ص 236.
4.زمر (39) آية 18.