چرا امام حسن(ع) صلح کرد و امام حسین(ع) جنگ کرد؟
شرایط زمان حضرت امام حسن (ع) با شرایط زمانامام حسین (ع) بسیار متفاوت بود و ناچار اقتضاى حرکتهاى متفاوتى داشت.
در زمان امام حسن (ع) مردم آمادگى روحى براى مبارزهاى سخت و طولانى با معاویه را نداشتند به دلیل:
الف) جنگهاى قبلى (صفین- نهروان- جمل)
ب) حیلهگرى و تزویر معاویه و سست عنصرى گروه بسیارى از مردم
ج) خطرات بیرونى که مجموع جامعه اسلامى آن زمان را تهدید مىکرد و درگیرى داخلى آنان را براى حمله به مسلمانان بر مىانگیخت
د) حفظ خون شیعیان باقى مانده
ه) روشن کردن حیلهگرى معاویه و رشد فکرى جامعه
اما در زمانى که امام حسین (ع) قیام نمود از یک سو حساسیت به وجود آمدن ناگهانى ارتداد کلان وجود نداشت از طرف دیگر انحراف دستگاه حکومت چند صد برابر شده بود. از نظر اجتماعى نیز شرایط بر اثر ظلم و بیدادگرى حاکم مردم را به ستوه آورده و نارضایتى عمومى بیداد مىکرد. بنابراین یکى از شرایط پدید آوردن انقلاب فراهم آمده بود ولى شرط دیگر آن- که وجود روح حماسه و ایثارگرى است- جز در تعداد معدودى فراهم نبود. بنابراین بر امام لازم بود که از همین مقدار استفاده کند و موقعیت را از دست ندهد و هر چند در چنان وضعیتى مىتوانست پیروزى نظامى به دست آورد ولى حرکتى پدید آورد که پایه نظامهاى ستمگر را براى همیشه لرزاند و روح خروش و حماسه را در کالبد مسلمانان و همه آزادى خواهان جهان دمید و آثار بسیار گرانبهایى در تاریخ بشریت بر جاى گذارد.