سؤال20:اگر معاویه انسان بدی بود، چرا حسن بن علی با او صلح کرد؟

پاسخ:
این سؤال همان سؤال هشتم و تکرار آن است، و نیازی به جواب جداگانه ندارد، ولی در این جا دو نکته را می افزاییم:
1.معاویۀ بن أبی سفیان، نخستین فردی است که سبّ و دشنام به صحابه را رسمی کرد و آشکارا خلیفۀ وقت و امام برگزیده را لعن می کرد حتی وقتی شنید، سعد بن ابی وقاص، علی را لعن نمی کند، از او پرسید: مالک لا تسبّ علیّاً؟ چرا علی را دشنام نمی دهی؟ او در پاسخ گفت: علی سه فضیلت دارد که هیچ یک از مسلمانان آن را ندارند و من آرزو می کنم من یکی از آنها را داشتم که برای مردم بهتر همۀ ثروتها بود.
آنگاه سه فضیلت را می شمارد که اجمالاً چنین است:
1.در یکی از غزوات، پیامبر علی را همراه خود نبرد و او را جانشین خود در مدینه ساخت. علی به پیامبر گفت:‌ مرا نزد زنان و کودکان جا گذاشتی؟ پیامبر فرمود: آیا راضی نیستی که برای من مانند هارون برای موسی باشی، جز این که پس از من پیامبری نیست؟
2.روز خیبر فرمود: پرچم را به کسی می دهم که خدا و رسول او را دوست دارد و خدا و رسول او، نیز او را دوست دارند؟ گردنها کشیده شد، و هر فردی آرزو می کرد که همان فرد باشد که پیامبر او را ستوده، ناگهان پیامبر فرمود: بگویید علی بیاید. علی آمد، در حالی که از دردچشم می نالید، پیامبر با آب دهان چشم او را متبرک ساخت و بهبود بخشید و پرچم را به او داد و او آن قلعه را فتح کرد.
3.وقتی آیۀ مباهله نازل شد، و قرار شد که طرفین زنان و کودکان و افراد بسیار نزدیک خود را برای مباهله فرا خوانند، پیامبر علی و دخت گرامیش و حسن و حسین را فرا خواند و گفت:‌«اللّهمّ هؤلاء أهلی...».(1)
اکنون سؤال می شود: آیا مردی که چنین فرد برجسته ای را دشنام می دهد، و واعظان درباری را وا می-دارد که به او دشنام بدهند، یک فرد مسلمان است؟
خوب است از زبان نویسنده تفسیر «المنار» بشنوید:
در شهر استانبول مجلسی برپا شد و یکی از بزرگان کشور آلمان در حالی که یکی از شرفای مکه نیز در آن بود چنین گفت:‌ بر ما مردم اروپا لازم است مجسمۀ طلایی معاویة بن ابی سفیان را در بزرگترین میدان های برلین نصب کینم!
حاضران گفتند: چرا؟ گفت: ‌به خاطر آن که او نظام حکومت اسلامی را که بر اساس دموکراسی بود، به نظام سلطنتی موروثی برگرداند و اگر چنین نبود، اسلام جهان را می گرفت، و مردم آلمان و تمام ملل اروپایی باید پیروان دین اسلام می بودند.(2)
استاد بخاری یعنی اسحاق بن راهویه می گوید: یک حدیث صحیح درباره معاویه نمی شناسد، بخاری با ظرافت خاصی در مورد معاویه گذاشته زیرا به جای «باب فضایل معاویه» گفته «باب ذکر معاویه» . به تعبیر احمد بن حنبل «دشمنان علی چون هیچ عیبی در او ندیدند به سمت فضیلت سازی برای دشمن وی یعنی معاویه رفتند و الّا هیچ فضیلتی بر او نیست.(3)
پی نوشت ها:
1. صحیح مسلم، کتاب فضائل الصحابه، باب فضائل علی، حدیث 2404.
2. المنار، ج 11، ص 260.
3. فتح الباری، کتاب فضائل الصحابه، باب ذکر معاویه