سؤال15: آیا کتاب کافی شرح و تفسیر قرآن است، در حالی که بیشتر روایات کافی ضعیف است؟
پاسخ:
یکی از ترفندهای باطل گرایان این است که طرف مخالف را نخست متهم می کنند، آنگاه از او سؤال می کنند.
اوّلاً: در کجا آمده است که بیشتر روایات کتاب کافی ضعیف است؟ روایات کافی بر چهار دسته تقسیم می شود:
1. صحیح، 2. موثق، 3. حسن، 4. ضعیف.
اینکه شیعه روایات مهم ترین کتاب خود را به چهار بخش تقسیم می کند، نشانۀ واقع گرایی آنهاست، زیرا کتاب صحیحی جز قرآن در اختیار بشر نیست، و دیگر کتاب ها باید مورد بررسی قرار گیرد. از این نظر، کتاب کافی با موشکافی خاصّی به چهار بخش تقسیم شده است، علّامۀ مجلسی در کتاب «مرآه العقول» همۀ بخش ها را معین نموده است.
مؤلف کافی در آغاز کتاب برای سنجش حدیث معیاری از امامان نقل کرده فرموده اند: اعرضوهما علی کتاب الله فما وافق کتاب الله فخذوه و ما خالف کتاب الله فدعوه.(1)
ولی در مقابل، اهل حدیث، و سلفی ها صحیح بخاری و مسلم را از اوّل تا آخر صحیح دانسته، آنگاه گرفتار مشکلاتی شده اند که هم اکنون دامنگیر آنهاست، و نقل نمونه که قطعاً مجعول و دروغ است مایه گسترش دامنۀ سخن است و در کتاب «الحدیث النبوی بین الروایه و الدرایه» به این قسمت پرداخته شده است.
ثانیاً: ادعای دیگر آن که کافی شرح و تفسیر قرآن است اگر مقصود او این است که در کتاب کافی مجملات قرآن مانند صلاه و زکات و حج و جهاد تبیین و تفسیر شده و اجزا و شرایط آنها بیان گردیده است، این اختصاص به کتاب کافی ندارد. کلیۀ کتاب های حدیثی حتی صحاح و سنن اهل سنت دارای چنین مقامی هستند، و اگر مقصود این است که کتاب کافی به صورت تفسیر بر قرآن نوشته شده، این سخن بی اساس است و کسی آن را نگفته است. و بر فرض این که به صورت تفسیر نوشته شده باشد، روایات آن ارزشیابی شده و طبق ضوابط با آنها رفتار می شود.
برخلاف ما، گروه سلفی ها که گردآورندۀ سؤال ها هم از آنهاست، خبر واحد را نه تنها در مسائل عملی و فقهی بلکه در مسائل اعتقادی می پذیرند، و به همین دلیل گرفتار مشکلاتی در مسائل اعتقادی شده اند.
اخیراً در مدینۀ منوره، همایشی در مورد حجیت خبر واحد در عقاید برپا شد و تقریباً همۀ شرکت کنندگان که سلفی بودند، با این مطلب موافقت کردند که دین و عقیدۀ خود را بر اساس خبر واحد برپا کنند، و روی این اساس، در آیین آنان، تجسیم و تشبیه و مجبور بودن انسان، کاملاً پذیرفته شده است.
پی نوشتها:
1. کافی، ج1، ص8.
