آیا فقط بهشت، ایده آل انسان ها است؟

پرسش:آیا فقط بهشت ایده آل انسان ها است؟ آیا جهنم فقط به خاطر ترساندن انسانهاست ؟ یا در ورای آن حقیقتی نیز وجود دارد ؟
پاسخ:بهشت ایده آل انسان است ؛زیرا همه انسان ها خواهان رسیدن به آرامش کامل و نعمت هایی هستند که فنا پذیر نبوده و ابدی باشد و تکرار در آن نیاشد . همه این صفات و ویژگی ها در بهشت فراهم است و آیات قرآن نیز بر آن تأکید دارد . اما ایده آل بودن آن، برای انسان، به معنای واقعیت نبودن ( ایده آلیسم بودن ) آن نیست ، بلکه اینها واقعیاتی (رئالیست)هستند که در جهان آخرت که جهان حقیقی و واقعی است ، وجود دارد و همان گونه که در قرآن آمده است ، شکی در آن نیست : «لا ریب فیه» جهان آخرت و بهشت و دوزخ نه تنها واقعیت داشته و وجود حقیقی دارد ، بلکه در قرآن آمده که زندگی و حیات حقیقی ، همان حیات آخرت است : « وَمَا هَذِهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ كَانُوا یَعْلَمُونَ » این زندگى دنیا جز سرگرمى و بازیچه نیست و زندگى حقیقى همانا [در] سراى آخرت است اى كاش مى‏دانستند. (1)
حیات و زندگی اصلی و حقیقی در آخرت است و این دنیا در قیاس با آخرت ، همانند خواب است . در روایات نیز آمده که انسان ها چون به جهان آخرت در آیند ، گویا خواب بودند و بیدار می شوند.
بنابراین بهشت ، حقیقتی است که همه انسان ها بدنبال آن هستند. حقیقتی که در دنیا آن را نمی یابند ، اگر چه انسان های بسیاری از آن غافلند و در دنیا در جستجوی سعادت ابدی و جاودانه و فنا ناپذیرند.
ایده آل بودن بهشت نه تنها وجود آن را نفی نمی کند ، بلکه می تواند دلیلی برای واقعیت داشتن آن باشد ؛زیرا هر نیازفطری و غریزی که خداوند در وجود انسان قرار داده است ، پاسخ مناسب آن را فراهم آورده است. برای رفع تشنگی آب قرار داده و برای رفع گرسنگی ، غذا فراهم آورده و... بنابراین رسیدن به زندگی ابدی و جاودانه همراه با آرامش کامل و سعادت ابدی که مطلوب تمام انسان ها ، پاسخ مناسب و حقیقی دارد. این پاسخ در عالم دنیا نخواهد بود ؛ پس جهان آخرت و بهشت حتما وجود دارد.
وجود عالم آخرت و بهشت ، هم چنین زندگی را از عبث و بیهوده بودن خارج می کند و به انسان می فهماند که زندگی تنها محصور در این مدت محدود دنیا خلاصه نمی شود و آمد و شد انسان ها بیهوده نیست.
این موضوع در مورد دوزخ نیز صادق است . دوزخ اگر چه موجب ترساندن انسان و پرهیز از گناهان می شود ، اما این نتیجه آن است نه هدف آن. بیان وجود دوزخ در آیات قرآن ، صرفا با هدف ترساندن و دور شدن انسان نیست ، اگر چه این نتجه را خواهد بخشید ، بلکه اشاره به حقایقی است که در جهان پس از مرگ وجود دارد و شکی در آن نیست.
با صرف نظر از صریح آیات قرآن ، دلایل عقلی نیز بر وجود آن همانند بهشت وجود دارد.
دلیل عدالت الهی یکی از آن دلایل است.
« آیا آنانکه که بدی و گناه می کنند ، تصور می کنند که آنان را همانند مومنان و نیکوکاران قرار می دهیم که زندگی و مرگ آنان با هم یکسان است! بد قضاوتی است که دارند (2).»

پی نوشت:
1- عنکبوت ، آیه 64