من در یک خانواده مسلمان بزرگ شده و دین من موروثی است ، آیا اعمال من صحیح است؟
پاسخ: همه انسانها باید با تحقیق و دقت به دین، گرایش داشته باشند و این اولین مسئلهاى است که در توضیحالمسائل مراجع تقلید آمده است که در مسائل اعتقادى مانند توحید و نبوت و معاد و عدل و امامت نباید از کسى تقلید کرد، حتى از علماى دینى نیز نمىتوان تقلید کرد، چه رسد به این که از پدران تقلید کنیم؛ یعنى من و شما نمىتوانیم بگوییم مسلمانیم، چون پدرمان مسلمان است. بنابراین فرزندى که در خانواده یهودى بزرگ مىشود، نمىتواند یهودى باشد به خاطر این که پدر و مادرش یهودى هستند، بلکه باید تحقیق کند و از روى علم و آگاهى، به دین خود یا به دین دیگرى که تشخیص داد بر حق است، اعتقاد پیدا کند تا بتواند روز قیامت جوابگوى خداى متعال باشد. اگر کسى بدون تحقیق، اعتقاد به چیزى داشت، اگر آن اعتقاد باطل بود، روز قیامت نمىتواند جوابگوى خداى متعال باشد و اگر بگوید: نمىدانستم، خداوند به او مىفرماید: چرا تحقیق نکردى؟
اما بر اساس این که ما معتقدیم که اسلام برحق است ( که آن نیز باید از روی تحقیق به دست آید) اگر کسی اعمال و تعالیم دین اسلام را انجام دهد ، اعمال او صحیح خواهد بود و صحیح بودن عمل ، نیاز به شناخت تفصیلی عقاید ندارد ، اما موضوع صحیح بودن عمل غیر از آن است که عمل او مقبول درگاه الهی نیز قرار گیرد. قبولی اعمال شرایط خاصی دارد و چه بسا علم و آگاهی از روی تحقیق در آن دخالت داشته باشد.
صحیح بودن عمل به این معنا خواهد بود که مورد مؤاخذه و حساب الهی قرار نمی گیرد که چرا عمل را انجام ندادی. اما آیا عمل تقلیدی و موروثی از پدر و مادر ، موجب کمال انسان خواهد شد یا نه ؟ نمی توان قضاوت کرد. اگر چه خود عملی مانند نماز و راز و نیاز با خداوند حتی به صورت موروثی و تقلیدی اثر و خاصیت در کمال انسانی دارد ، اما مطمئنا به درجه و کمال آن اعمالی نمی رسد که از روی آگاهی (نه تقلیدی و موروثی) و به صورت یک انتخاب از طرف یک انسان انجام شود .
