بر چه اساس و مدرکى مداحان و علما صحبتهایى را که بین امام حسین علیه السلام و حضرت زینب(س) و دیگر افراد انجام شده بیان می کنند؟
از زمانهاى پیشین همواره شخصیتهاى بزرگ مورد احترام بوده و اعمال و رفتار و گفتار آنان مورد توجّه بوده؛ در این میان شخصیت خاتم پیامبران(ص) و امامان علیه السلام و اعمال و گفتارشان مورد توجّه ویژه است.
همان گونه که امروزه خبرنگاران و تهیّهکنندگان گزارشهاى خبرى در هر گوشه دنیا که حوادثى مهم روى مىدهد، حضور پیدا مىکنند تا بتوانند خبرهاى تازهاى را به گوشه و کنار جهان مخابره کنند، در صدر اسلام نیز کسانى به عنوان «راوى» همواره با پیامبر(ص) و ائمه علیه السلام همراه بوده و با امکاناتى هر چند محدود که در اختیار داشتهاند، به ثبت سخنان و اعمال آنان اقدام کردهاند.
بخشى از مجموعه سخنانى که توسط بزرگان دین گفته شده، در کتب روایى و تاریخى ثبت شده و اکنون ذخایرى ارزشمند براى جهان اسلام به شمار مىرود و در اختیار مسلمانان است.
در این راستا نهضت امام حسین علیه السلام از حساسیت ویژهاى برخودار است و از دیگر رویدادهاى تاریخى بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. راویان و مورخان لحظه به لحظه این حرکت را دنبال کرده و در هر جایى و به هر مناسبتى، عمل یا سخنى از حضرت صادر شده، آن را ثبت کردهاند. سخنانى که بین امام حسین علیه السلام و نزدیکانشان همانند حضرت زینب و حضرت رقیّه و دیگران گفته شده، از همین نمونه است و آنهانیز در تاریخ به ثبت رسیده است.
درخصوص جریان کربلا، دو منبع وجود دارد که سخنان آنهارا به ما رسانده است:
منبع اوّل از خود دشمنان بوده اند. کسانى مانند حمید بن قحطبه که در سپاه دشمن بود و نقش زیادى در جنگ نداشتند. همان افراد، بسیارى از حوادث نقل کردند.
منبع دیگر خود اهل بیت و کسانى که همراه امام حسین علیه السلام بودند.که از آنها حوادث و سخنان بسیارى نقل شده که در منابع تاریخى به ثبت رسیده است، مانند امام زینالعابدین علیه السلام حضرت زینب(س) و دیگران که رسالت تبلیغ و زنده نگه داشتن نهضت عاشورا را بعهده داشتند.
ناگفته نماند که مقصود این نیست که هر چه را در مراسم مذهبى از گویندگان شنیدیم، بگوییم صحیح است و حتماً آن سخن توسط امام گفته شده است.
براى تشخیص صحت و سقم مطالبى که در این زمینه از گویندگان مذهبى مىشنوید، لازم است به گوینده آن و یا به منابع تاریخى و روایى که در این موضوع تدوین شده، مراجعه بفرمایید.
بنابراین برخى از گفتگوهایى که بین امام حسین و اهل بیت در سفر به کربلا صورت گرفته همانند دیگر حوادث نهضت عاشورا توسط راویان و مورخان ثبت گردیده و بخشى دیگر توسط اهل بیت علیه السلام نقل شده است.
----------------------------------------------------------------------------------------
پىنوشتها:
1 - مقتل الحسین، مقرم، دارالکتب الاسلامى، بیروت، ص 176.
2 - الارشاد، مفید، مؤسسة آلالبیت علیه السلام ، ج 2، ص 94 - 93؛ تاریخ الطبرى، محمد بن جریر الطبرى، بیروت، ج5، ص 421 - 420؛ کتاب جمل من انساب الأشراف، بلاذرى، دارالفکر، بیروت، ج3، ص 393.
3 - در کربلا چه گذشت (ترجمه نفسالمهموم)، شیخ عباس قمى، انتشارات مسجد مقدس جمکران، قم، ص 449.
